چکیده:
بورسکالای ایران از سال 1386، در جهت کاهش ناکارآمدیهای بازار محصولات کشاورزی، شروع به فعالیت کرده و یکی از اهداف آن، کنترل نوسانات قیمت محصولات کشاورزی است. هدف این مطالعه بررسی نوسانات قیمت یکی از محصولات کشاورزی در بورسکالای ایران با استفاده از روشهای خودتوضیحبرداری(VAR) و خودتوضیح واریانس ناهمسان شرطی تعمیم یافته(GARCH) و بررسی تاثیر متغیرهای منتخب اقتصادکلان روی آن است. به این منظور، ابتدا نوسانات قیمت یکی از این محصولات یعنی جو دامی با در نظر گرفتن برخی متغیرهای منتخب اقتصاد کلان (از جمله نرخ ارز و قیمت نفت) و سپس با مقایسه بازار کالایی بورس شیکاگو، کارایی بازار بورس کالا در ایران در مورد این محصول بررسی شده است. نتایج نشان داد که نوسانات قیمت جو در بازار بورس کالای ایران از نوسانات قیمت بازار آزاد ایران و بورسکالای شیکاگو بیشتر است که این موضوع منعکسکننده پایین بودن درجه کارایی بازار بورس کالای ایران است. در ضمن تغییرات قیمت نفت خام و نرخ ارز اثرات معنیداری روی تغییرات قیمت جودامی در بورسکالای ایران داشتهاند.
Iran Mercantile Exchange begins in 2007 in order to reduce market inefficiencies for agricultural products to the market place and one of its objectives is to control price fluctuations of agricultural products. The aim of this study was to evaluate fluctuations in prices of agricultural products in the Iran Mercantile Exchange by using vector autoregressive (VAR) and GARCH models. This study analyses and compares the price volatility of barley in Iran Mercantile Exchange by the domestic traditional market and the Chicago Mercantile Exchange. The results show more fluctuations in barley prices in Iran Mercantile Exchange compared with the Chicago Mercantile Exchange. The changes of crude oil prices and exchange rate caused significant changes on barley prices in Mercantile Exchange is Iran.
خلاصه ماشینی:
"در ادامه ، نوسانات قیمت جو دامی در بورس کالای ایران با بازار آزاد ایران و قیمت جو دامی بورس کالای شیکاگو، به عنوان بورس مبنای معاملات جهانی ، مورد مقایسه قرار گرفته و به بررسی اثرات متقابل و ارتباط بین قیمت جو دامی بورس کالای ایران با قیمت جو دامی بازار آزاد، بورس کالای شیکاگو، نرخ ارز و قیمت نفت خام ایران با استفاده از روش GARCH١و روش رگرسیون خودبازگشتی برداری (VAR)٢ پرداخته شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به نتایج جدول ٤ مشخص شد که برای تخمین ضرایب عوامل مؤثر بر تغییرات قیمت جو دامی بورس کالای ایران باید از الگو ARCH/GARCH استفاده گردد، زیرا با استفاده از آزمون LM-test فرض واریانس همسانی اجزای اخلال آن رد شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) نتایج آزمون هم انباشتگی با توجه به مقدار آماره اثر و حداکثر مقدار ویژه گزارش شده در جدول٦ مشخص می کند که بین قیمت جو دامی بورس کالای ایران و قیمت جو دامی بازار آزاد، بورس کالای شیکاگو، نرخ ارز و قیمت نفت خام در سطح ٥% حداقل دارای یک بردار هم انباشتگی می باشد.
تجزیه واریانس متغیر قیمت جو دامی در بورس کالای ایران (رجوع شود به تصویر صفحه) همانگونه که نتایج جدول ٨ نشان می دهد، در وقفه های اول تا پنجم بیش از ٩٠ درصد از تغییرات قیمت جو دامی در بورس کالا حاصل نوسانات خود این متغیر است ولی به تدریج اثر متغیرهایی چون نرخ ارز و قیمت جو دامی در بازار آزاد ایران افزایش پیدا کرده است ."