چکیده:
گذشته بوده است، همچنان مرکزیت خود را در کانون مباحث اجتماعی و سیاسی حفظ کرده است. با گذشت بیش از شصت سال از تاریخ برنامهریزی در ایران و آزمونوخطاهای متعدد، در سال 1382 سند چشمانداز بیستساله که جایگاه ایران را در افق 1404 نشان میداد، تصویب و ابلاغ شد. متاسفانه بهرغم جایگاه رفیع این سند که پس از قانون اساسی مهمترین سند بالادستی کشور محسوب میشود و همچنین تاکیدات مکرر مقامات عالی نظام، آنطور که انتظار میرفت توفیقی جهت تبدیلشدن به یک گفتمان در عرصه عمومی پیدا نکرد. در این پژوهش، نمونهای هدفمند از اعضای محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد مصاحبه عمیق از نوع نیمه ساختاریافته و اکتشافی قرار گرفتند و با توجه به روش تحقیق دادهبنیاد، مفاهیم بهدست آمده پس از انجام فرایند کدگذاریهای سهگانه (باز، محوری و انتخابی) بررسی و تحلیل شد. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که الگوی ارتباطات آیینی به دلیل قابلیتهای ذاتی و کارکردی آن و همچنین تناسب با زمینههای داخلی ازجمله بستر تاریخی و فرهنگی موجود در ایران، از ظرفیتهای مناسبی برای ترویج گفتمان توسعه در حوزه عمومی برخوردار است که متاسفانه تاکنون از این ظرفیت و در جهت توسعه، بهرهگیری مطلوبی به عمل نیامده است. لذا این پژوهش باهدف ایجاد قابلیت بهمنظور بهرهگیری موثر از ارتباطات آیینی در طرحهای مهم اجتماعی ازجمله توسعه، صورت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"از آنجاکـه سیاسـت گـذاری و هـدایت یـک جنـبش اجتمـاعی، سیاسـی و اقتصادی از الزامات تحقق چشم انداز محسوب میشـود» (رضـایی، ١٣٨٧: ٤٩) و تـا زمـانی کـه مردم به طور مؤثر در فرایند برنامه ریزی توسعه مشـارکت نداشـته باشـند، عمـلا هـیچ برنامـه و چشم اندازی موفقیت آمیز نخواهد بود؛ لذا بررسی و کاربست الگویی فراتر از الگوی انتقـال ، بـرای فراهم کردن زمینه و افزایش مشارکت و باور عمومی نسبت بـه مفـاهیم و ارزش هـای نهفتـه در سند چشم انداز کشور و ایران ١٤٠٤ و همچنین ارزیابی و پیشنهاد مدل ارتباطی مؤثر در معرفی و تعمیق چشم انداز مذکور در حوزه عمومی، مسئله اصلی این پژوهش به شمار میرود.
با توجه به اینکه موضوع توسـعه و چشـم انـداز ایـران ١٤٠٤ در شمار مسائل کلان و راهبردی کشور محسوب میشود؛ بنابراین جامعه هدف ٢٤ برای جمـع آوری داده های این پژوهش شامل ، اعضای حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده کـه بـر اسـاس حکم مورخ ١٣٩٠/١٢/٢٤ مقام معظم رهبری به این سمت منصوب و تاکنون باقی مانده اند و در تدوین و اجرای چشم انداز بیست ساله یا مسئله توسـعه در ایـران ، بـه نحـوی درگذشـته و حـال دخیل بوده و همچنان مسئله توسعه در ایران ، جزء یکی از حوزه های اصـلی مطالعـاتی و کـاری آنها است .
شکل (٢)- الگوی کاربست ارتباطات آیینی به منظور ترویج گفتمان توسعه (چشم انداز ٢٠ ساله ) / در این رابطه ارتباطات آیینی، به دلیل دارابودن قدرت انتظام بخشی نمادین و نیز برخاسـتن از نظام مشارکت ، ایمان و باور مشترک افراد و همچنین حاکم کردن یک نظم نمادین ، از قابلیـت / بالایی برای تثبیت و کنترل بیقراریها در اجتماع برخـوردار اسـت کـه یکـی از وجـوه مهـم و تأثیرگذار آن ، کمک به ایجاد تصورات و تفاسیر مشترک در مفاهیم مورد اختلاف است ."