چکیده:
این پژوهش با هدف شناخت آسیب های تربیت دینی به منظور ارائه راهکارهای مناسب از دیدگاه صاحبنظران با محوریت برنامه ریزی درسی انجام شده است . پژوهش از نوع کیفی و روش گردآوری داده ها میدانی، از نوع کتابخانه ای و مصاحبه بود. در مرحله اول ، آسیب های تربیت دینی در سه محور فرهنگی، آموزشی و مذهبی ـ ایدئولوژیکی از متون اسلامی استخراج ، و با روش تحلیل محتوای اسنادی تحلیل شد. سپس با استفاده از مصاحبه ، راهکارهای برونرفت از مسائل تربیت دینی از دیدگاه متخصصان مورد بررسی قرار گرفت . جامعه آماری، صاحبنظران حوزه تربیت دینی در آموزش و پرورش و آموزش عالی بود که با روش نمونه گیری هدفمند با ده نفر از آنان مصاحبه به عمل آمد. مصاحبه ها به صورت نیمه ساختار یافته تدوین شد و روایی محتوایی آن مورد تایید چند صاحبنظر قرار گفت . نتایج حاکی است که برخوردهای تعصب آمیز و قشریگونه ، کج فهمیها، بدفهمیهای دینی از سوی افراد و هم چنین ناکارامدی نظامهای تربیت دینی مهمترین آسیب ها بود. راهکارهای این نوشتار نیز نشان داد که ترویج رویکرد عقل ورزی، دوری جستن از تعصبات و تمایلات فردی و جمعی، لزوم رعایت تفاوتهای فردی و استفاده از روشهای آموزشی مسئله ـ محور در برنامه ریزیهای درسی تربیت دینی، میتواند زمینه برونرفت از آسیب ها را فراهم سازد.
خلاصه ماشینی:
"(32 واقعیت دنیای امروزی و رشد سریع اطلاعات و نزدیک شدن بیش از پیش ارتباطات ، خطر بزرگی را متوجه تربیت دینی و ناپدید شدن و کمرنگ شدن حوزه نفوذ ارزشهای دینی کرده است (عرسان ، ١٣٨٩: ٤٦)؛ این در حالی است که از اصول ، روشها و کارکردهای تربیت دینی چه در شکل رسمی و چه غیر رسمی آن انتظار میرود تا در هر موقعیت محیطی و دگرگونیهای زمانی، خود را از حالت ایستا خارج کند و بتواند خواسته هایش را متناسب با چنین دگرگونیهایی شاداب و زنده نگه دارد؛ در غیر این صورت ، تربیت دینی دچار آسیب جدی خواهد شد (باقری، ١٣٧٩: ٧٣) و تلاشهای تربیتی را با بیفرجامی روبه رو میکند؛ از این رو، پرداختن به آسیب شناسی تربیت دینی در واقع ، پرداختن به بهداشت دین و دینداری به شمار میآید که کم اهمیت تر از بهداشت تن و روان نیست ؛ چراکه بحرانهای ناشی از تربیت دینی بسیار عمیق و گسترده است و میتواند به بحرانهای روحی و فکری، بحرانهای فرهنگی و اعتقادی، بحرانهای اجتماعی و سیاسی، شکسته شدن حریمهای فردی و اجتماعی و بیهویتی آدمی منجر شود (دلشاد تهرانی، ١٣٨٢: ٣٨ و ٣٩).
گوناگون ، روشهای آموزشی مبتنی بر تفکر انتقادی مانند روش بحث و مناظره ، روشهای ارزشیابی آزاد و مبتنی بر تقکر آزاد و واگرا مانند روش استنباطی و تفسیری ادامه جدول ٤: راهکارهای رویارویی با آسیب های تربیت دینی از دیدگاه صاحبنظران مقوله (راهکار) مؤلفه توضیح نمونه دلالت برای نظام برنامه ریزی درسی انعطاف پذیری لحاظ کردن تفاوتهای فردی در برنامه ریزی برای آموزش دینی باید تفاوتهای فردی فراگیران و استعدادهای آنان رعایت گردد (مصاحبه شوندگان شماره ٣ و ٥)."