چکیده:
کشورهای رو به توسعه، بویژه پس از جنگ جهانی دوم، با استقلال بسیاری از مستعمرات پیشین، راهبردهای گوناگونی برای دستیابی به توسعه اقتصادی و صنعتی شدن در پیش گرفتند: راهبرد درونگرایانه جایگزینی واردات و راهبرد برونگرایانه توسعه صادرات. راهبرد نخست که رویکردی حمایتگرانه داشت، بیشتر در دهه های 1950 و 1960 در کشورهای رو به توسعه رواج داشت، ولی از دهه 1970 راهبرد دوم که رویکردی آزادسازانه داشت، با استقبال فزاینده این کشورها روبه رو شد. در این نوشتار، پس از بررسی راهبردهای یادشده کوشیده ایم نشان دهیم که با گسترش شبکه های تولید بین المللی یا زنجیره های ارزش/ تامین جهانی، از سالهای میانی دهه 1980 راهبردهای سنتی کمابیش معنا و اعتبار خود را از دست داده است و اکنون از لزوم فراتر رفتن از دوگانگی جایگزینی واردات توسعه صادرات و ضرورت ادغام و مشارکت در شبکه های یادشده و سیاستگذاری یکپارچه یا چندجانبه در سطح بین المللی بعنوان یک راهبرد تازه سخن گفته می شود. برخلاف راهبردهای سنتی جایگزینی واردات و توسعه صادرات که توسعه را در چارچوبی ملی درنظر می گرفتند و بیشتر روی برنامه ها و اقدامات ملی (در سطح دولت ملی) تکیه می کردند در راهبرد ادغام و مشارکت در شبکه ها و زنجیره های ارزش جهانی، توسعه در چارچوبی بی نالمللی یا جهانی می تواند به دست آید و بر اقدام و هماهنگی در سطح بین المللی و جهانی هم بسیار تاکید می شود.
خلاصه ماشینی:
"در این نوشتار، پس از بررسی راهبردهای یادشده کوشیدهایم نشان دهیم که با گسترش شبکههای تولید بینالمللی یا زنجیرههای ارزش/ تأمین جهانی، از سالهای میانی دهه 1980 راهبردهای سنتی کمابیش معنا و اعتبار خود را از دست داده است و اکنون از لزوم فراتر رفتن از دوگانگی جایگزینی واردات ـ توسعه صادرات و ضرورت ادغام و مشارکت در شبکههای یادشده و سیاستگذاری یکپارچه یا چندجانبه در سطح بینالمللی بعنوان یک راهبرد تازه سخن گفته میشود.
64 جمعبندی چنان که دیدیم، در سه تا چهار دهه گذشته، عواملی مانند پیشرفتهای چشمگیر فناوریهای اطلاعات و ارتباطات و ترابری، سیاست آزادسازی کشورها در زمینه بازرگانی کالاها و خدمات، از جمله کاهش موانع تعرفهای و غیرتعرفهای، برنامههای تشویق سرمایهگذاری خارجی و گسترش فعالیت شرکتهای چندملیتی، انگیزه شرکتها برای کاهش هزینهها و افزایش کارایی و رقابتپذیری خود، باعث شده است که بنگاههای اقتصادی به توزیع و تقطیع فعالیتهای اقتصادی خود در سطح جهانی بپردازند، بهگونهای که گفته میشود اکنون هر کالای صنعتی که در بازارها یافت میشود، در بیش از یک کشور ساخته میشود و کالاهای امروز «ساخت جهان» است، نه ساخت یک کشور.
- OECD, WTO and UNCTAD, ;Implications of Global Value Chains for Trade, Investment, Development and Jobs,; Report prepared for the G-20 Leaders Summit Saint Petersburg (Russian Federation), September 2013.
- Park, Albert, Gaurav Nayyar and Patrick Low. Supply Chain Perspectives and Issues: A Literature Review, Geneva: WTO Publications, 2013.
- UNCTAD, ;Integration of Developing Countries in Global Supply Chains, including through Adding Value to Their Exports,; TD/B/C."