چکیده:
بمنظور کاهش آسیبپذیری اهداف توسعه اقتصادی، گسترش صادرات غیرنفتی و تنوع بخشیدن به درآمدهای صادراتی کشور ضرورت دارد. نظر به اهمیت گیاهان دارویی در صادرات غیرنفتی کشور این پژوهش با هدف تعیین مزیت نسبی و تحلیل ساختار بازار صادرات جهانی گیاهان دارویی انجام شده است. دوره مورد مطالعه این پژوهش 2011-2000 میباشد. بمنظور تعیین مزیت نسبی کشورهای صادرکننده گیاهان دارویی از دو شاخص مزیتنسبی آشکار شده و مزیت نسبی آشکار شده متقارن و برای تعیین ساختار بازار صادرات جهانی گیاهان دارویی از دو شاخص نسبت تمرکز و هرفیندال استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان دادند از بین کشورهای صادرکننده گیاهان دارویی کشورهای سوریه، افغانستان، ایران، هند، مصر، بلغارستان، مراکش، مقدونیه و ترکیه دارای مزیت نسبی بالاتری نسبت به سایر کشورهای جهان میباشند. افزون بر این، نتایج نشان دادند طی سالهای مورد مطالعه مزیت نسبی ایران ثبات لازم را نداشته و همیشه در نوسان میباشد. نتایج مربوط به ساختار بازار نشان دادند که بازار صادرات جهانی گیاهان دارویی طی دوره مورد بررسی از سه نوع رقابت انحصاری، انحصار چندجانبه بسته و باز پیروی میکند. کشور ایران در مقایسه با کشورهایی که سهم ناچیز از صادرات جهانی را دارند، دارای قیمت صادراتی پایینی میباشد که دلیل این امر ضعف در فرآیند بازاریابی جهانی میباشد. لذا ارتباط با بازارهای نو، دسترسی به بازارهای مطمئن خارجی و در پیش گرفتن سیاست ایجاد تنوع در بازارهای هدف صادراتی و کاهش تمرکز روی تعدادی بازار محدود، میتواند مزیت نسبی و قیمت صادراتی ایران را بهبود ببخشد.
Due to importance of medicinal plants in Iran’s non-petroleum export، present study aims to determine comparative advantages and global export market structure of selected export commodities during 2000-2001 periods. To determine comparative advantages of exporting countries in international market، two indices of Revealed Comparative Advantages and Revealed Symmetric Comparative Advantage were applied. In order to determine global export market structure of medicinal plants، Herfindahl and Concentration ratio indices was used. Results revealed that among selected medicinal plants export countries of Syria، Afghanistan، Iran، India، Egypt، Bulgaria، Morocco، Macedonia and Turkey had relatively higher comparative advantage .The results showed that comparative advantage is always fluctuating in studied time period. The results revealed that international market structure of medicinal plants composed of three types of monopolistic، open oligopoly and close oligopoly. The result of study showed that Iran’s export price was lower in contrast to countries where their share of global exports was small. For improvement of comparative advantage and increase the export price of Iranian plants diversification of export markets is recommended.
خلاصه ماشینی:
"متغیرهای بازار شاخص های نسبت های تمرکز و هرفیندال ارزش ساختار بازار سال CR1 1/HI CR4 CR2 بزرگترین تعداد صادرات صادرکنندگان (هزار صادر کنندگان دلار) ٢٠٠٠ ١٠٠ ١٩٩٥٦٨ ٢٢/٥٣ ٣٨/٨٢ ٥٥/٥٩ ٩/٦١ هند، سوریه ، ترکیه ، سنگاپور انحصار چندجانبه ی باز ٢٠٠١ ٩٥ ٢١٥٧٦٨ ٣٠/١٣ ٤٧/٥٨ ٦٣/١٢ ٦/٩٩ سوریه ، هند، ترکیه ، سنگاپور انحصار چندجانبه ی باز ٢٠٠٢ ٩٩ ٢٦٥٧٢٠ ٣٦/٣١ ٤٧/٢٤ ٦٢/٣٦ ٦/٠٤ سوریه ، ترکیه ، هند، ایران انحصار چندجانبه ی باز ٢٠٠٣ ١٠٣ ٢٢٢٢٠٥ ٢٢/٢٦ ٣٤/١٤ ٥٤/٣٢ ١٠/٢٠ سوریه ، هند، ایران، ترکیه رقابت انحصاری ٢٠٠٤ ١٠١ ١٩٩٤٥٤ ١٩/٩٥ ٣٤/٢١ ٥٠/١١ ١١/٢٧ هند، سوریه ، ترکیه ، بلغارستان رقابت انحصاری ٢٠٠٥ ٩٨ ٢٢٩٣٥٢ ١٩/١٧ ٣٧/٨٩ ٥١/٨٥ ١٠/٥٥ هند، سوریه ، ترکیه ، ایران رقابت انحصاری ٢٠٠٦ ١٠٥ ٣٨٣٤٢٤ ٤٢/٨٤ ٦٣/٤٥ ٧١/١٣ ٤/٢٧ سوریه ، هند، ایران، بلغارستان انحصار چندجانبه ی بسته ٢٠٠٧ ٩٨ ٦٠١٩٤٤ ٣٦/٦٢ ٦٠/٥٨ ٧٠/١٢ ٤/٩٦ سوریه ، هند، چین ، ایران انحصار چندجانبه ی بسته ٢٠٠٨ ١٠٠ ٥٦٥٠٨٣ ٤١/٧٦ ٥٢/٩٠ ٦٢/٦١ ٥/٠٠ هند، سوریه ، بلغارستان، ایران انحصار چندجانبه ی بسته ٢٠٠٩ ١٠٦ ٤٨٥٧٩٦ ٢٩/٦٣ ٤٢/٨٤ ٥٨/٧٠ ٧/٧٩ هند، سوریه ، چین ، مصر انحصار چندجانبه ی باز ٢٠١٠ ١٠١ ٥١٠٧١٣ ٢٨/٣٠ ٣٨/٥٢ ٤٢/٨٤ ٨/٥٨ هند، سوریه ، ایران، چین انحصار چندجانبه ی باز ٢٠١١ ١٠١ ٥٩٨٧٤٩ ٣٢/٣٠ ٤٥/٦٧ ٥٨/٣٤ ٧/١٣ هند، سوریه ، چین ،ایران انحصار چندجانبه ی باز مأخذ: یافته های پژوهش جدول ٥- میانگین قیمت صادراتی کشورهای صادر کننده ی گیاهان دارویی طی دوره ی مورد مطالعه (دلار بر کیلوگرم)."