چکیده:
براساس نظریه اندازه موسسه حسابرسی در ایران نیز پژوهشهایی به منظور مطالعه تفاوت کیفیت حسابرسی سازمان حسابرسی به عنوان حسابرس بزرگ و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی به عنوان حسابرس کوچک، انجام شده است. اما نتایج پژوهشهای انجام شده در کشور در این حوزه متناقض است. چنین نتایج متناقضی میتواند بیانگر این موضوع باشد که نظریه به کار برده شده مناسب فضای حسابرسی ایران نیست یا ضعف در روش پژوهشی به کار برده شده وجود دارد یا هر دو مشکل به طور همزمان وجود دارند. لذا هدف پژوهش حاضر نقد نظری و روش پژوهشهای داخلی پیشین براساس نظریه اندازه موسسه حسابرسی بین سالهای 1385 تا 1394 میباشد. بهطور کلی، نقد نظری نشان میدهد که سازمان حسابرسی فاقد اکثر ویژگیهای حسابرس بزرگ طبق نظریه اندازه موسسه حسابرسی است. همچنین، نقد روش پژوهش نشان میدهد که مشکل انتخاب درونزای حسابرس توسط پژوهشگران ایرانی کنترل نشده است. متغیر درونزا متغیری است که حداقل از یک متغیر دیگر در مدل یا الگوی طراحی شده اثر میپذیرد. زمانی که متغیر مستقل درونزا باشد، مشکلات عمدهای از لحاظ آماری در برآورد مدل ایجاد میکند. پژوهش حاضر برای رفع مشکل نظری پژوهشهای این حوزه در ایران، دو نظریه متناقض "فشار حق الزحمه حسابرسی" و "حسابرسی شونده و حسابرسی کننده دولتی" را مطرح میکند. همچنین، برای رفع مشکل روش پژوهش، استفاده از فرآیند دو مرحلهای هکمن (1979) و مدلهای انطباقی روزن بوم و روبین (1983) را مطرح میکند.
In Iran, in light with audit firm size view, studies have investigated the audit quality differences between Audit Organization of Iran as a big audit firm and private audit firms as non-big audit firms. However, the empirical evidence provided by the Iranian researchers in this area is mixed and inconsistent. Such findings are likely to alarm that; (i) audit firm size view has weak explanation and interpretative power in the Iranian research setting; (ii) there are considerable weaknesses in applied research method; and/or (iii) both issues exist simultaneously. Hence, the present study theoretically and methodologically criticizes a number of Iranian studies based on the audit firm size view between 2006 and 2015. Theoretical criticism reveals that Audit Organization of Iran does not possess most of big audit firms’ characteristics in light of audit firm size view. In addition, methodological criticism indicates that the issue of endogenous auditor choice has not been taken into account by the Iranian researchers. When the independent variable in a regression model is endogenous, using usual statistical estimators such as ordinary least squares may result in misleading findings. The present study, to deal with theoretical issues in conducting research about auditor type (state vs. private) in Iran, suggests two conflicting views including "fee pressure" and "auditor and auditee controlled by the state". In addition, to overcome endogenous auditor choice, this study suggests using the two stage procedure of Heckman (1979) and propensity score-matching models presented by Rosenbaum and Rubin (1983)
خلاصه ماشینی:
بنابراين ، هدف اين پژوهش بررسي اين موضوع است : آيا نظريه اندازه موسسه حسابرسي، قدرت پيش بيني کنندگي و توضيح دهندگي کافي در بازار حسابرسي ايران را دارد؟ و آيا مشکل انتخاب درون زاي حسابرس در تحقيقات انجام شده در داخل کشور توسط پژوهشگران مورد توجه و کنترل قرار گرفته است ؟ در نهايت اين پژوهش بدنبال ارائه پيشنهادات لازم براي مرتفع کردن مشکلات احتمالي پژوهش هاي انجام شده در اين حوزه مي باشد.
پژوهش هاي حسابداري مالي و حسابرسي شماره ٣٤/ تابستان ١٣٩٦ بطور خلاصه ميتوان گفت ، برخلاف اکثر پژوهش هاي انجام شده در خارج کشور براساس نظريه اندازه موسسه حسابرسي، نتايج پژوهش هاي موجود در اين حوزه در داخل کشور بيانگر آن است که اين نظريه قدرت پيش بيني کنندگي و توضيح دهندگي مناسبي جهت تحقيق در زمينه تفاوت کيفيت حسابرسي سازمان حسابرسي و مؤسسات عضو جامعه حسابداران رسمي را ندارد.
٤-١- پيشنهادات براي رفع مشکل نظري با توجه به تعريف دي آنجلو (١٩٨١) در مورد کيفيت حسابرسي که عبارت است از: ١) توانايي حسابرس در کشف تحريفات با اهميت در سيستم حسابداري صاحبکار و ٢) استقلال حسابرس در گزارش تحريفات کشف شده ، پيشنهاد دادن يک نظريه که بتواند تفاوت کيفيت خدمات حسابرسي بين سازمان حسابرسي و مؤسسات خصوصي عضو جامعه حسابداران رسمي پژوهش هاي حسابداري مالي و حسابرسي شماره ٣٤/ تابستان ١٣٩٦ را تشريح و توضيح دهد مشکل به نظر ميرسد.