چکیده:
هدف از انجام این تحقیق، ارائه الگوی نظری تربیت عقلانی برای نظام آموزش و پرورش رسمی کشور بر مبنای بایستههای معرفتشناختی قرآنکریم است. روش پژوهش برای دستیابی به هدف اول، "تحلیل مفهومی" و برای دستیابی به هدف دوم "روش استنتاجی از نوع قیاس عملی" است. جامعه تحلیلی تحقیق شامل کلیه آیات قرآنکریم به همراه تفاسیرشان، پایگاههای اطلاعاتی مرتبط با موضوع تحقیق بوده که ابتدا شناسایی و سپس به صورت هدفمند بهطور عمیق و مستمر مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتههای حاصل حاکی از این است که براساس بنیانهای معرفتشناختی قرآنکریم: امکان کسب معرفت برای انسان وجود دارد؛ منابع معرفت شامل: طبیعت، عقل، دل، تاریخ، وحی و فطرت است؛ انواع معرفت مشتمل بر علومدنیوی، اخروی؛ کسبی، لدنّی، میزبان، مهمان، حسی، عقلی، شهودی، وحیانی و الهامی است. مناط صدق معرفت مطابقت با واقع است. لذا؛ با نظر به بنیانهای معرفتشناختی فوق، الگوی نظری تربیت عقلانی در قالب اهداف، اصول و روش های تربیتی قابل استخراج است. برخی از اهداف واسطی این الگو عبارتند از: توجه همزمان به بعد عقلی و عاطفی، پرورش تفکر، تدبر، تعقل، تفقه در یادگیرندگان. برخی از اصول این الگو عبارتند از: اصل مراتبی بودن معرفت، تلازم معرفت و تقوا، حفظ منزلت عالم، و برخی از روشهای این الگو عبارتند از: تبعیت از احسن، آیندهنگری، پرسشگری، طلب علم. متناظر با الگوی بیان شده راهکارهایی نیز به منظور بهبود نظام آموزش و پرورش رسمی کشور ارائه گردیده است.
خلاصه ماشینی:
"امکان معرفت بر مبنای آیات قرآن کریم ادله امکان معرفت شواهد قرآنی سخن گفتن از شناخت یقینی و (بقره : ٤ ، ١١٨، ١٧٠و ٢٠٩ / زخرف : ٢٢-٢٣ / رعد: ٢ / دخان : ٧ / دعوت به تحصیل آن مائده : ٥٠/ انعام : ٧٥/ شعرا: ٢٤/ نمل : ٣/ روم : ٦٠/ سجده : ٢٤ / تکاثر: ٥/ انبیاء: ٥٣-٥٥ / اعراف : ٧٠( تعلیم اسماء الهی به انسان (بقره : ٣١) ســخن گفتن از خودشناســی (اعراف : ١٧٢) ملازم با خداشناسی نکوهش روش مجادلــه دربارة (حج : ٣-٨،٤-٩ / اسراء: ٣٦) خداوند فرمان به اندیشه گری (سبأ: ٤٦ / انعام :٥٠ / روم : ٨) فرمان به نظرورزی (روم : ٤٣-٤٢/ اعراف : ١٨٥ / عنکبوت :٢٠ / ق : ٦/ آل عمران : ١٣٧) فرمان به ژرف اندیشی (توبه : ١٢٢/ انفال : ٦٥ / اعراف : ١٧٩) فرمان به کسب علم و آگاهی (بقره : ١٢٩ انفال : ٤١/ مائده : ٩٢ / بقره :٢٠٩/ مجادله : ١١/ الرحمن : ٤-١) ستایش عالمان (فاطر:٢٨ / عنکبوت : ٤٣ / قصص :٨٠/ روم : ٢٢ / مجادله : ١١) نکوهش جاهلان )انفال : ٢٢و ٦٥ / اعراف :١٧٩/ ملک : ١١-١٠( فرمــان بــه عبــرت گرفتن از )انعام : ١١/ نمل : ٦٩( سرگذشت پیشینیان eسال دوم فرمان به قرائت حقایق )علق : ٥-١( eشمارة ٢ eشمارة پیاپی :٣ eتابستان ١٣٩٦ یافته های حاصل از جدول ٢ حاکی از این اســت که در خصوص امکان معرفت : امکان وقوعی ، سلب امتناع از جانب موافق با بودن شی ء به گونه ای است که از فرض وقوعــش محال لازم نیاید."