چکیده:
مقاله حاضر مقایسه نقش «ارتباطات میانفردی» و «رسانههای جمعی» در رفتار سیاسی و سهم هر یک از این دو در اطلاعرسانی و تصمیمسازی سیاسی است. بدین منظور از نظریه جریان دومرحلهای ارتباطات لازارسفلد که توسط رابینسون اصلاح و تکمیل شده و همچنین نظریه راش درباره ارتباطات سیاسی استفاده شده است. بر اساس نظریه رابینسون افراد جامعه حداقل به سه بخش رهبران، پیروان و افراد غیرفعال تقسیم میشوند. اطلاعاتی که رسانه ها منتشر می-کنند، همه بخشهای جامعه را تحت تاثیر قرار میدهد و اطلاعات و نفوذ از رهبران به پیروان جریان مییابد. نمونه آماری 840 نفری این پژوهش با روش پیمایش و تکنیک مصاحبه ساختمند، از مناطق 22گانه شهر تهران دادههای خود را جمعآوری کرد. نتایج نشان داد نقش رسانههای جمعی در انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 قویتر و موثرتر از ارتباطات میانفردی بودهاست. درحالیکه در انتخابات مجلس شورای اسلامی سال 1390 نقش ارتباطات میان فردی موثرتر از رسانههای جمعی بوده است. ضمنا مشارکت سیاسی، مصرف رسانهای، منابع کسب خبر و منابع تصمیمگیری سیاسی افراد نیز در هر دو دوره بررسی شده است که نتایج آن به طور مبسوط در بخش نتیجه گیری آمده است.
خلاصه ماشینی:
"در هر دوی این وضعیت ها اطلاعاتی که رسانه ها منتشر میکنند، نقش اصلی و محوری در گفتگوهای بین افراد را دارد چراکه معمولا دسترسی به منابع بیواسطه در عالم سیاست امری نشدنی است و عموم مردم اطلاعات سیاسی خود را از دو منبع کلی دریافت میکنند: رسانه های جمعی (تلویزیون ، روزنامه ها، رادیو، مجلات و از این قبیل ) و ارتباطات میان فردی .
این تأثیر احتمالا از طریق مشارکت سیاسی مشخص میگردد» (مکلود و شفه و موی، ١٩٩٩: ٣٢٢)، اما «کاتز و فلدمن »١ (١٩٦٢) معتقدند که «رسانه های جمعی نقش اصلی را دارند، زیرا اطلاعات رأیدهنده و نیز بحث میان فردی سیاسی وابسته به اطلاعاتی است که شخص از این رسانه ها میگیرد؛ اغلب شهروندان دنیای امور عمومی را به طور دست اول حس نمیکنند.
بررسی نشد، باید توجه داشت که در سال انجام این پژوهش (١٣٩٠) گستره و دامنه نفوذ شبکه های اجتماعی به شدت و قوت انتخابات سال ٩٤ نبوده است تعریف متغیرهای پژوهش در ادامه متغیرهای ابداعی این پژوهش تعریف می شوند: ١) منبع کسب اخبار این مفهوم در قالب دو متغیر منبع اطلاعات و آگاهی درباره کاندیداهای انتخابات و منبع کسب خبر سیاسی به طورکلی ، سنجیده شد، این متغیرها میزان استفاده پاسخگویان از هر یک از دو منبع رسانه های جمعی و ارتباطات میان فردی را برای کسب اخبار درباره کاندیداهای انتخابات سال ٨٨ و سال ٩٠ و نیز به صورت کلی می سنجند و پاسخگویان در طیف ، هیچ ، خیلی کم ، کم ، متوسط ، زیاد، خیلی زیاد مشخص می کنند که رسانه ها و ارتباطات میان فردی در این فرآیند چه سهمی داشته اند."