چکیده:
در سده چهاردهم خورشیدی، ادبیات معاصر ایران تحولات شگرفی یافت و همسو با جریانهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی معاصر دستخوش تغییرات بسیار شد. بررسی نقش ترجمة آثار ادبی غرب، همچون رمانها و نمایشنامهها و اشعار، به منزلة یکی از جریانهای فرهنگی عصر جدید، میتواند دگرگونیهای ادبیات معاصر ایران را بهدرستی نشان دهد. در این میان، حتی شاعران معاصر ایران که رنگ ملی در سرودههای آنان بارزتر است، گاه از آثار و اشعار غربی یا ترجمة آن سود جستهاند. مهدی اخوان ثالث از جمله این شاعران است که گرچه در آغاز به ترجمة منظوم برخی اشعار غربی پرداخت، اما بهتدریج از ترجمه صرف فاصله گرفت و در رویارویی با آثار خارجی، به خلاقیتهای ادبی قابل ستایشی دست یافت. شعرهای «سه قطره یا داستان دوستیها»، «گل سرخ و گلچین»، «سگها و گرگها»، «گرگ و بره»، «آنگاه پس از تندر» و «مایا» نمونههای آشکار تاثیرپذیری اخوان از ترجمة آثار و اشعار غربی است.
خلاصه ماشینی:
مهدی اخوان ثالث از جملۀ این شاعران است که گرچه در آغاز به ترجمـۀ منظـوم برخـی اشـعار غربـی پرداخت ، اما به تدریج از ترجمۀ صرف فاصله گرفت و در رویارویی با آثار خـارجی، بـه خلاقیـت هـای ادبی قابل ستایشی دست یافت .
مســئلۀ پــژوهش حاضــر آن اســت کــه از میــان شــاعران نــوپرداز، اخــوان ثالــث کــه سنت گراترین شاعر است ، چگونه در سروده ها و شـاهکارهای ادبـی خـود از آثـار و اشـعار غربـی تـأثیر یافتـه اسـت و ایـن تأثیرپـذیری چـه ابعـادی از سـاختارهای شـعرش را متحـول کرده است ؟ ممکن است این تصور به وجود آید که کوشش های خلاقانه و اصیل اخوان در شعر با وام گیری ادبی و شاعرانه اش از آثار و اشعار فرنگی در تقابل اسـت ، امـا حقیقـت آن است که این وام گیریها بیانگر کمبود و ضعف فرهنگی شاعر تلقی نمـیشـود؛ بـه عبـارتی دیگر، میتوان گفت : «هرگاه تاریخ نگاران تجدد در شعر فارسی به تأثیر ترجمۀ ادبی اشاره میکنند، این فعالیت را منبع غنیسازی سنت ادبی بومی و تسهیل کنندة فعالیت های بعدی در زمینۀ آفرینش متن های تازه میدانند.
احمد کریمی حکـاک در کتاب طلیعۀ تجدد در شعر فارسی، ذیل فصل چهـارم بـا عنـوان «از ترجمـه تـا تصـرف » بـه بررسی شیوه های وام گیری برخی شاعران معاصر از اشعار و آثار خارجی اشاره کـرده اسـت و سه نمونه شعر از بهـار، ایـرج میـرزا و پـروین اعتصـامی را از منظـر نظریـۀ لوتمـان نقـد و ارزیابی کرده است و چگونگی جذب و ادغام برخی متن های ادبی اروپایی را در نظام ادبـی متعلق به فرهنگ ایران در اوایل قرن بیستم نشان داده است .