چکیده:
هدف اصلی این پژوهش طراحی الگوی برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران است. این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شده است. جامعه آماری شامل معلمان و افراد متخصص و صاحب نظر در زمینه شهروندی جهانی است که شیوه انتخاب آن ها هدفمند از نوع گلوله برفی بود. در مجموع با 34 نفر که شامل 18 معلم و 16 متخصص و عضو هیات علمی دانشگاه بود، مصاحبه به عمل آمد. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختارمند در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد که در قالب مدل پارادایمی و مدل مفهومی بدین صورت شکل گرفت: ضرورت و نیاز (نیازهای اجتماع)، اهداف (هدف کلی و اهداف جزئی)، محتوا (اصول سازماندهی محتوا، اصول انتخاب محتوا)، روش های یاددهی-یادگیری (اصول انتخاب روش های یاددهی-یادگیری، انواع رویکردها و روش های یاددهی-یادگیری)، نقش معلم (ویژگی های معلم، مسئولیت اجرایی معلم)، ارزشیابی (اصول ارزشیابی، روش های ارزشیابی)، زمان (تخصیص زمان به آموزش های مستقیم، تخصیص زمان به آموزش های غیر مستقیم)، فضا (فضا به عنوان منبع یادگیری، فضا به عنوان محل اجرا)، مواد و منابع (منابع فیزیکی یا غیر مجازی، منابع مجازی)، عوامل سازمانی (برنامه های توانمندسازی، پشتیبانی سازمانی)، یادگیری ضمنی (خارج از جو مدرسه، جو مدرسه) و نتایج برنامه (پرورش مولفه های دانشی، مهارتی و نگرشی). برای تامین روایی و پایایی نیز از روش لینکلن و گوبا شامل: قابل قبول بودن، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تاییدپذیری استفاده شد. در پایان نیز بر مبنای یافته ها و نتایج به دست آمده، رهنمودهایی برای عملی شدن برنامه ارائه شده است.
The main purpose of this inquiry is designing a model for the curriculum of global citizenship education in elementary schools of Iran's educational system. This inquiry is a qualitative research based on grounded theory. The statistical population consists of teachers and specialists in the field of global citizenship which their approach are based on purposeful sampling method with a snowball technique. In total, 34 persons including 18 teachers and 16 specialists and faculty members was interviewed. The data was analyzed through semi-structured interviews during the three phases of open coding, axial and selective which was formed in the framework of the paradigm and conceptual model as follows: necessity (social needs), goals (aims and objectives), content (content organizing principles, principles of content selection), teaching-learning methods (selective principles of teaching-learning methods, approaches and methods of teaching-learning), the role of the teacher (teacher characteristics, the executive responsibility of teachers), evaluation (assessment principles, methods of evaluation), time (allocated time for direct trains, allocated time for non-direct trains), location (location as a source of learning, location as a place of execution), materials and resources (physical or non-virtual resources, virtual resources), organizational factors (empowerment programs, organizational support), implicit learning (outside the school environment, school environment) and outcomes of the program (educational components of the knowledge, skill and attitude). To ensure the reliability and validity, the Lincoln and Guba's approach, including credibility, transferability, dependability and conformability were employed. Finally, according to the findings and the results, some guidelines have been provided for the Implementation of the program.
خلاصه ماشینی:
در این ارتباط و برای نمونه ، به بندهایی از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اشاره شده است کـه حـاوی رویکردهـای جهان نگر ههستند، که می تواندنمودهایی از لزوم توجه به برنامۀ درسی تربیت شـهروند جهـانی در داخل ککشور باشد: • تکووین و تعالی جنبه های انسانی هویت دانش آموزان بـرای تقویـت روابـط حـق محـور، عددالت گستر و مهرورزانه باهمۀانسان ها در سراسرجهان (بیانیه ارزش ها) • رعاییت حقوق و مسئولیت های اجتماعی ، بهداشتی وزیست محیطی (اهداف کلان ) • توسسعۀ ظرفیت ها و توانمندی های آموزش و پرورش برای حضـور فعـال و سـازنده ، در صححنه های بین المللی ومنطقه ای (راهبردهای کلان ) • بهره مندی از روحیۀ مسئولیت پذیری و تعالی خواهی و برخوردار از مهارت های ارتبـاطی در حیات خانوادگی و اجتماعی در سطوح محلـی تـا جهـانی (هـدف هـای عملیـاتی و راههکارها)؛ (سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ، ١٣٩٠).
در این راستا تای ٨ (٢٠٠٣) در پژوهشـی با عنوان «ججهانی شدن آموزش برای تربیت شهروندان جهانی با تأکیـد بـر برنامـه هـای درسـی جهانی نگر»»، برنامه های درسی ٥٢ کشور جهان را مطالعه کرده است ؛ نتایج این پـژوهش نشـان داد که با تووجه به مباحث مشترک جهانی ، اهداف برنامـۀ درسـی ، کـه بیشـتر در کـانون توجـه بوده اند، عبباارت از محیط زیست ، توسعه ، ارتباطات بین فرهنگی ، صلح و حقوق بشر، جمعیـت ، بهداشت (اایدز)، و مباحث تبعیض نژادی است .
Jgcee: Journal of Global Citizenship & equity Education, 1 (1): 15-43.