چکیده:
دیوان اثیرالدین اومانی با وجود قرارگرفتن در میان دو سبک خراسانی و عراقی و هم روزگاری با مکتب آذربایجانی، اثری ارزشمند در همه زمینههای تحقیقات ادبی از جمله سبکشناسی است. در این مقاله تلاش بر این است تا سبک شعری اثیر از دومنظرمختصات فکر و ادبی مورد بررسی قرار گیرد؛ بنابراین در ابتدا مقدمه مختصری در مورد زندگینامه شاعر، سبکشناسی و نوآوریهایش سخن گفته میشود و سپس سبک شعری اثیر را در سه سطح زبانی، ادبی و فکری بررسی میکنیم. دیوان این شاعر دریچهای برای آشنایی بیشتر با سبک دوره اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم شعر فارسی و همچنین معرفی ویژگیهای سبک شخصی اثیر اومانی است .
خلاصه ماشینی:
دیوان اثیرالدین اومانی از جمله آثاری است که با وجود قـرار گـرفتن در بـرزخ میـان دو سبک خراسانی و عراقی و همچنین همزمانی با مکتـب آذربایجـان ، آنچنـان مـورد تحقیـق جدی سبک شناسی قرار نگرفته است ؛ اگرچه ذبیح الله صفا در کتاب تاریخ ادبیـات در ایـران درباره سبک او مینویسد: «وی در شعر بیشتر متمایل به سبک انوری است و با آن کـه علـو طبع و قدرت بیان و فصاحت گفتار انوری در او نیست ، اما چون سـادگی بـر طبـع او چیـره است اشعار او سهلتر و سلیستر و شیرینتر به نظر می آید و چون عـدم مبالغـه او را در ایـراد اصطلاحات و معانی علمی و لغات غریب عربی با سادگی بیـان و مختصـاتی از زبـان و شـعر فارسی در پایان قرن ششم و نیمه اول قرن هفتم جمع کنیم سبک او از سبک سخن انوری (تاریخ ادبیات ایران ، ج ٣: ٤٠٢) متمایز می شود.
- شرف الدین علی بن فضل تفرشی : در آغاز از روسای محلی تفرش بود سـپس بـه خـدمت خوارزمشاهیان رسید و رکن الدین غورسانچی او را به منصب استیفای عراق عجـم منصـوب (اومانی ،نسخه خطی دانشگاه تهران ، ٤٢) کرد در دیوان اثیر او یک بار هجو شده است .
(اومانی ،نسـخه خطی ملی ایران ، ١٤٧) - اسعد/ طیان شاعر: اثیر او را در ضمن قطعه ای اسعد وطیان خطاب کرده و در دیـوان اثیـر (همان : ١٧١) یک بار هجو شده است .
- نظام الدین : اثیر او را به علت خساستش هجو کرده در دیوان اثیـر اویـک بـار هجـو شـده (اومانی ،نسخه خطی ملی ایران ، ١٢٩) است .