چکیده:
خلعت به جامه و چیزی همانند آن گفته میشود که پادشاهان و بزرگان به افراد منتخب و برگزیده می بخشیدند و آیین
خاعتبخشی به عنوان یکی از رسوم مهم درباری در تاریخ بیهقی و شاهنامه باشگردهایی خاص از جمله توصیف, معرفی گردیده
است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که بیهقی و فردوسی, به وسیلة کدام یک از ویژگیهای سبکی توانستهاند
توصیفاتی از این رسم ارائه کنند به همین جهت این مقاله پس از معرفی کوتاهی از این آیین و تاریخچة آن در مقدمه, به
بررسی ترفندهای سبکی در توصیفهای مربوط به آن پرداخته ومشخص کرده که بیهقی و فردوسی در این توصیفهای دقیق بر کدام
یک از خصوصیات سبکی, برای بیان هرچه بهتر, تاکید کردهاند و در این زمینه چه تفاوتها و شباهتهایی با یکدیگر دارند و
همچنین, آشکار نموده است که در این دو اثر علاوه بر ویژگیهای مشترکی همچون به کارگیری انواع مختلف صفت و قیدء
خصوصیات منحصربفرد و متمایز دیگری نیز وجود دارد. مانند بهرهگیری از لغات و اصطلاحات عربی» بیان ویژگیهای
پایدار شخصیتها و ذکر تاریخ برگزاری آیین خلعتبخشی در تاریخ بیهقی و یا انعکاس شادی حاصل از دریافت خلعت و به
کارگیری گسترده از صنعت مبالغه بای توصیف هدایاو پاشخصیت گیرندگان خلعت در شاهنامه
Garment robe and something like that is said to kings and princes to elect and chosen people gave as one important part of the traditions and rituals robe court on Beyhaghi and Shahnameh with special techniques including descriptions, are presented. The main question in this research is that Beyhaqi and Ferdowsi, to which by the way features could provide descriptions of the practice.The aim of this paper, after a brief introduction to the religion and its history in Introduction To study the tricks of lightness in the description of this drawing old and has shown that Beyhaqi and Ferdowsi in the detailed descriptions of which of the properties of light, to say better, have emphasized What similarities and differences with each other and in this context as well, has revealed In two of Shahnameh and "History of Beyhaqi" In addition to common features such as the use of different types of adjectives and adverbs, there are other distinctive characteristics and unique. The use of terminology such as Arabic, the word sustainable features characters and the date of the ceremony robe on Beyhaqi Or to reflect the joy of receiving the robe and large-scale deployment of industry exaggeration to describe gifts or characters in Shahnameh of Ferdowsi's robe makers
خلاصه ماشینی:
در ذیل به مواردی از این ویژگیها و شگردهای خاص اشاره میگردد: ٧- ١- بیان جنس خلعتها بیهقی و فردوسی ، گاه در توصیفهای خود به بیان جنس هدایا و خلعتها میپردازند: «و آن روز تا شب نیز نثار می آوردند نماز دیگر نسخت بخواست مقابله کرد با آنچه خازنان سلطان و مشرفان درگاه نبشته بودند و آن را صنف صنف پیش امیر آوردند، بی اندازه مالی از" زرینه " و "سیمینه " و جامه های نابریده » (تاریخ بیهقی : ص ٢٠٧)؛ « صد پاره جامه و همه قیمتی از هر دستی ، از آن ده به " زر" و پنجاه نافۀ مشک و صد شمامۀ کافور و دویست میل شارة بغایت نیکوتر از قصب » (همان ،ص ٤٤٥)؛ «یکــــی جـــــامۀ شــهــریـاری بــه زر ز یاقـــوت و پیــــروزه ، تــــاج و کمـــر» (شاهنامه ، ص ١٢٨) ٧- ٢- بیان شهر یا کشوری که خلعتها در آنجا ساخته میشدند بیهقی و فردوسی گاهی در توصیف از آیین خلعت بخشی ، برای آنکه تصویر دقیقتری ارائه کنند، به شهر یا کشوری که هدایا و خلعتها در آنجا ساخته و تهیه میشدند و یا ملیت هدایای انسانی اشاره میکنند: «پنجاه تیغ "هندی " و جامی زرین از هزار مثقال پر مروارید و ده پاره یاقوت و بیست پاره لعل "بدخشی " به غایت نیکو و ده اسب "خراسانی " ختلی به جل و برقع دیبا و پنج غلام "ترک " قیمتی » (تاریخ بیهقی : ص ٤٤٥)؛ «بیست اسب آوردند بر اثر پیلان با زینهای زرین ، نعل زر بر زده و ساختهای مرصع به جواهر بدخشی و پیروزه و اسبان گیلی » (همان ، ص ٦٤٣)؛ « پرســـتار چینـــی و رومی غـــــــــلام پر از مشــــک و عــــنبر دو پیـروزه جام » (شاهنامه ،ص ٣٤٩) ٧- ٣- بیان رنگ خلعتها اشاره به رنگ خلعتها و هدایا نیز، از جمله ویژگیهای مهم توصیف آیین خلعت بخشی در تاریخ بیهقی و شاهنامه به شمار میرود.