چکیده:
مهدی اخوان ثالث، یکی از نوپردازان معاصر ایرانست که درشکلگیری سبک شعر نو تاثیر داشته است. در این پژوهش، به بررسی جلوههایی از موسیقی و هارمونی وزنی اشعار نیمایی این شاعر پرداخته شده است.در این مقاله پس از مقدمهچینی مختصری درباره شعر نو و موسیقی آن مطالبی درباره نوجویی نوشته شده، سپس تمام بحرهایی که اخوان اشعار نیمایی خود را در آنها سروده با ذکر نمونه معرفی شده است و در نهایت نتایج و تحلیلهای حاصل از این تحقیق بصورت مفصّل بیان شده است.هدف از انجام این پژوهش، مشخص نمودن جایگاه سبک و اوزان عروضی اشعار نیمایی اخوان ثالث است که البته ذکر نمودار مثالها و بحوری که این شاعر از آنها استفاده کرده است، ضرورت دارد.
خلاصه ماشینی:
حال ، با بیان این نکته که پژوهش در زمینة موسیقی بیرونی شعر اخـوان ضـروری مینمایـد، این سؤال در ذهن اغلب ادب دوستان بویژه علاقمندان به شعر نو نقش میبندد که آن قسم از اشعار اخوان که در حوزه شعر نیمایی سروده شده اند، تا چه حدی از قوانین عروض سـنتی تبعیت کرده است و چه میزان از قوانین حاکم بر عروض شعر کهن سرپیچی کرده و تحول وزنی ایجاد کرده است و آیا این تحول در جهت کمال بوده یا نقص ؟ برای پاسخگویی به این مسأله یادآوری میکنیم که موسیقی دو جنبه دارد: ١- جنبة غنا ؛ یعنی آواز و آلاتی که پیـدایش صـد هـای ریتمیـک را پدیـد مـی آورد و در سطحی گسترده تر، از آواز و صدا هم فراتر رفته ، به تناسبی حالت هارمونیک بخود میگیـرد دارای موسیقی میشود.
با آنکه زادة خراسان و دلبستة میراث ادب کهن فارسی بود، بدلیل یاد شده راه نیما را پیدا کرد و بعنوان یکی از یاران وی با نشر مجموعة زمستان در سـال ١٣٢٥ نشان داد که به نوعی شعر حماسـی و اجتمـاعی دسـت یافتـه اسـت و در مجموعـه آخـر شاهنامه ، حداکثر توان شعری خود را در واپسین سـالهای حیـات خـود نـشان داد.
این بحر که طبق گفته های دکتر شفیعی کـدکنی جـزو بحـرهـای خیزابی محسوب میشود و آنگونه که از تحرک و روحیة شادباش که تکرار هجاها و ارکـان این قالب برمی آید درمی یابیم که اخوان ، کمتـر گوشـة انـزوا گرفتـه و همـواره بـه سـرودن اشعاری در حوزة اوزان پرتحرک و ضربی گرایش داشته است ؛ هرچنـد کـه ایـن روحیـه و رویه به طور یکنواخت در سایر اشعار او ملموس نیست و اخـوان هـم مثـل اغلـب شـعرا گاهی اوزان ملایم را هم بکار برده است ، اما بسامد این نوع اوزان در بین اوزان بکار گرفتـه شده در اشعارش پررنگتر از بقیة وزنهاست .