چکیده:
دوستداری اهل بیت پیامبر (ص) برای ایرانیان ماجرایی به بلندی روزگاران است. عشقی است که تا قیام قیامت رنگ خاموشی نخواهد دید و هر جا که بهانه ای و مجالی برای عرضه بیابد ، با تمام قامت خویش جلوه گری می کند . از این روی هرکس اندکی در زندگی ما تامل کند مظاهر این ایمان و ارادت را در نامگذاری ها ، شادی ها ، غم ها و.... باز خواهد یافت. در میان فرزندان رسول خدا (ص) امام هشتم شیعیان(ع) بیش از هزار سال است که مهمان سرزمین ایران و پناهگاه ایرانیان است. درد هایشان را با وی در میان نهاده و شادیهاشان را با وی قسمت کرده اند ؛ هرگاه که توفیقی داشته اند به زیارتش شتافته و بر آستان بلندش عرض ارادت کرده اند . این ایمان عشق و ارادت در هنر ایرانیان و خصوصا شعر فارسی که جان مایه آنان بوده جلوه گر است و این نوشتار می کوشد تا اندکی از این فضیلت بزرگ را از آغاز شعر فارسی تا روزگار جامی باز نماید.
خلاصه ماشینی:
در نگاهی کلی میتوان گفت که از عمر هزار و صدسـاله شـعر پارسـی ، امـام رضـا (ع ) در نهصد سال از آن حضور دارد و بـدلیل همـین گـستردگی نمونـه هـا بایـد مطالعـه در ایـن موضوع را به چند مرحله تقسیم نمود که نوشتار حاضرتنها ناظر به دوره ای چهارصدسـاله ١ - مثنوی ١ /١٥٩٧ است ؛یعنی ، از سنایی تا جامی ، بقیه ادوار نیز باید به شکل مرحله ای مورد بررسی قـرار گیرد؛ از سوی دیگر باید توجه کنیم که سیمای شاه خراسـان (ع ) درآینـه شـعر فارسـی دو گونه جلوه گری میکند : ١- اشاره به نام مقدس ایشان ، بگونه ای که از خلال آن اشارت بزرگی و کمال امام (ع ) و ارادت و علاقه شاعر هویداست .
شاه در بیت دهم این قصیده چنین از امـام هـشتم (ع ) یـاد میکند: 2 عابدوباقر چو صادق ،صادق از قول حقند دم به مهـر موسـی از عـین رضـا بایـد زدن بقیه بیتها نیز سخن از دوستداری مولای متقیان (ع ) است و اینکه بی ولای علـی (ع ) سـخن از ولایت گفتن لافی بیش نیست ؛ سرافرازی دنیا و آخرت در دوستی علی (ع ) است و ختم سخن این که : 3 از زبــان نعمــت الله منقبــت بایــد شــنید بر کف نعلین سید بوسـه هـا بایـد زدن عطار تونی : قرن نهم را باید روزبازار ستایش از امام رضا دانـست چـرا کـه دیـوان و دفتـر بـسیاری از شاعران به نام مقدس ایشان زیور و زینت گرفته است از قابل اعتنا تـرین ایـن شـاعران بـه ظاهر شاعری است با نام عطار تونی که به دلیل همنامی وی با فریدالدین عطار نیشابوری ، ١ - دیوان ذوالفقار شروانی ، ص ٣٩٥-٣٩٩ ٢ - دیوان شاه نعمت الله ولی ، ص ٣ - کلیات اشعار شاه نعمت الله ولی ، ص آثارش نیز به نام وی ثبت شده است .