چکیده:
از جمله مشکلات کنونی جوامع اسلامی یافتن بهترین راه مواجهه با اهانتهای صورت گرفته به مقدسات است. برای کشف بهترین راهکارها در مواجهه با اهانتکنندگان به معصومان، یکی از روشهای موجود بررسی مبانی مواجهه با اهانت در آموزههای اسلامی است. پژوهش حاضر کوشش نموده است تا با بررسی مبانی در سه حوزه مختلف، به این سؤال پاسخ دهد که مبانی دخیل در کشف بهترین راهکارهای مقابله با اهانت کدامند؟ این سه حوزه عبارتند از: 1- مبانی فقهی، حقوقی و حکومتی. 2- مبانی اخلاقی 3- مبانی فرهنگی و ارتباطی. از این جهت توجه به هر سه حوزه مطرح شده و استفاده از مبانی استخراج شده در این سه حوزه میتواند راهگشای مشکل مطرح شده در بالا باشد. ازاینرو مقاله حاضر با استفاده از روش متداول در پژوهشهای فقهی با بررسی ادله فقهی و مراجعه به آثار فقهاء برای دستیابی به پاسخ این سؤال، مبانی زیر را برای راهکارهای مقابله با اهانت مطرح نموده است: وجوب تعظیم شعائر، پرهیز از اشاعه اهانت، حفظ وحدت، اصل هدایت، عدم اغراء به جهل، رعایت عدالت، رأفت حکومت اسلامی، حرمت وهن دین، اصل مقابله با فتنه و پرهیز از تقدسزدایی و جلوگیری از واژگونی ارزشی. این مبانی، زیربنای راهکارهای مختلف مواجهه با اهانت قرار میگیرد. توجه به این مبانی میتواند علاوه بر جلوگیری از گسترش اهانت به معصومان زمینه انتخاب بهترین راهکار مقابله با اهانتکنندگان را در شرایط مختلف فراهم آورد. ازاینرو مبانی فقهی، اخلاقی و ارتباطاتی مواجهه با اهانت به معصومان میتواند زمینهساز یافتن بهترین راهکارهای برآمده از آموزههای دینی در این زمینه باشد.
خلاصه ماشینی:
ازاین رو مقاله حاضر با استفاده از روش متداول در پژوهش های فقهی با بررسی ادله فقهی و مراجعه به آثار فقهاء برای دست یابی به پاسخ این سؤال، مبانی زیر را برای راهکارهای مقابله با اهانت مطرح نموده است : وجوب تعظیم شعائر، پرهیز از اشاعه اهانت ، حفظ وحدت، اصل هدایت ، عدم اغراء به جهل ، رعایت عدالت ، رأفت حکومت اسلامی، حرمت وهن دین ، اصل مقابله با فتنه و پرهیز از تقدس زدایی و جلوگیری از واژگونی ارزشی.
شعار به لحاظ لغوی به آنچه زیـر لبـاس پوشیده شود، و آنچه در جنگ برای شناخته شدن سپاه فریاد زده شود، گفتـه مـیشـود (ابن درید، ١٩٨٨م، ج٢، ص٧٢٧) و اصطلاح تعظیم شعائر به معنی آن است کـه آنچـه شعار دین و شعار الهی محسوب می شود را بزرگ بداریم (نراقـی، ١٤١٧ق، ص٢٣)؛ از این جهت قاعده لزوم تعظیم شعائر الهی را قاعـدهای فقهـی دانسـته و نیـز آن را بـه عنـوان قاعده ای مجزا از قاعده حرمت اهانت بـه مقدسـات مطـرح مـیکننـد (رحیمـی، ١٣٨٨ش، ص٣١).
بر این اسـاس می توان بیان داشت که اصل هدایت یکی از مبانی شناخته شده اسلامی است که در بحث از مقابله با اهانت نیز می تواند زیربنای راهکارهای فراوانی قرار گیرد.