چکیده:
ابزارهای ارتباطی بهمثابه کارگزاران فرهنگی در شکلدهی به افکار عمومی و ذهنیتها، تأثیر بهسزایی دارند. تحولات منطقۀ آسیای غربی و افول گروه تروریستی داعش، همهپرسی جدایی کردستان عراق، روی کار آمدن دونالد ترامپ بهعنوان رئیس جمهور امریکا و حضور اکثریت جمهوریخواهان در مجالس سنا و کنگرۀ امریکا و لفاظیهای تند نومحافظهکاران در قبال ایران اسلامی و تهدید لغو توافق برجام از سوی ترامپ، بسترهای تبلیغی بسیار عمیقی را برای دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده است. هدف این تحقیق، راهبردهای مطلوب ارتقای دیپلماسی رسانهای ج.ا.ا در راستای توسعۀ پایدار فرهنگی ایران در دوران پسابرجام است. این تحقیق با استفاده از روش دلفی، طی سه مرحله، با بهرهگیری از الگوی برنامهریزی استراتژیک انجام شد. برای دستیابی به اهداف تحقیق از نظرات 23 نفر از خبرگان این حوزه (کارشناسان و مدیران در عرصههای علوم سیاسی، روابط بینالملل، مدیریت فرهنگی، علوم ارتباطات، ارتباطات بینالملل و مدیریت رسانه) استفاده شد. نتیجه این تحقیق نشان داد راهبردهای رقابتی مناسبترین راهبردها برای ارتقای دیپلماسی رسانهای ج.ا.ا در راستای توسعۀ پایدار فرهنگی ایران در دوران پسابرجام هستند. در انتها راهبردهای رقابتی تدوینشده، اولویتبندی شدند. مهمترین راهبردهای این تحقیق، راهبرد «یکپارچگی معنایی در بستهبندی پیام رسانههای ج.ا.ا برای مدیریت ادراک و فرار بهموقع از پارازیتشناختی و روایت و ایدۀ ساخته و پرداخته رسانههای غربی ـ امریکایی در راستای تهاجم فرهنگیرسانهای امریکا علیه ایران است». همچنین راهبرد «تأکید بر عبور از تکگویی به گفتگو در دیپلماسی رسانهای ج.ا.ا در دوران پسابرجام که برای تحقق گفتگوی بین تمدنها و ملتها در راستای تنشزدایی و ایجاد فضای روانی بیناذهنیتی جهانی سالم برای گسترش روابط فرهنگی با ایران است». بهنظر میرسد این راهبردها با نظریه موازنۀ نرم مطابقت دارد.
خلاصه ماشینی:
از آنجا که در یک نگرش کلان ، حصول به چنین موقعیتی ، پیشاپیش مستلزم مطالعه و شناخت چالش های تأثیرگذار بر فرایند تبدیل ایران به قطب اقتصاد سیاسی و فرهنگی جهان اسلام و منطقه خاورمیانه است ، بر این اساس ، مهم ترین مسائل پیش روی جمهوری اسلامی ایران را می توان در شش محور عمده زیر توضیح داد: ١ـ مسئله توسعه ایران در چهارچوب الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی ٢ـ مسئله نحوه تعامل ایران با محیط بیرونی (به ویژه در زمینه انرژی هسته ای در دوران پسابرجام ) ٣ـ مسئله ظهور دولت ترور و تروریسم داعش در کنار جنگ های داخلی و ناامنی در بعضی از کشورهای خاورمیانه و شمال افریقای جدید ٤ـ مسئله ساختار جدید موازنه قدرت در آسیای غربی و تجزیه عراق و سوریه ٥ـ مسئله فشارهای اقتصاد سیاسی بین الملل در قالب تحریم های اقتصادی و تجاری حتی پس از توافق برجام ٦ـ مسئله رقابت های جهانی قدرت های بزرگ به ویژه در خاورمیانه (بازی بزرگ ژئوپلتیک ) بر این اساس و در چهارچوب اهداف و سند چشم انداز، نظام جمهوری اسلامی ایران برای رسانه های خود نیز باید به تدوین راهبردهای کارآمد و مؤثری در عرصه های شش گانه مزبور و به ویژه در عرصه پیشرفت ایران اسلامی اقدام کند.
ـ راهبردهای مطلوب رقابتی حاصل از ماتریس تجزیه و تحلیل نقاط قوت ، ضعف ، فرصت ها و تهدیدها برای دیپلماسی رسانه ای جمهوری اسلامی ایران در راستای توسعه پایدار فرهنگی ایران در دوران پسابرجام عبارتند از: راهبرد رقابتی شماره ١ ـ افشا کردن دستکاری ذهنی و فضای بیناذهنیتی افکار عمومی جهان توسط رسانه های غربی ـ امریکایی با تأکید بر سیاست موازنه ناامنی و تداوم سیاست تفرقه بینداز و حکومت کن در راستای دکترین جنگ تمدن های امریکا در قبال مناطق مختلف و کشورهای همجوار جهان .