چکیده:
نسخه خطی مراتالخیال اثر میکراج ملتانی از نویسندگان شبه قاره در قرن دوازدهم و از جمله آثار نثر فنی فارسی است که مانند بسیاری از نسخههای خطی دیگر تاکنون تصحیح و چاپ نشده است. احاطه نویسنده مراتالخیال به زبان فارسی و عربی و اشتمالش به زیورهای لفظی و معنوی از وجوه امتیاز آن محسوب میشود. در این پژوهش تلاش شده است با خوانش نقادانه و سبکشناسی ویژگیهای ادبی این اثر نقد و تحلیل شود. نتایج تحقیق نشان میدهد که این اثر به سبک موزون فنی نگاشته شده است و در شکلگیری فرم ادبی آن صور خیال از جمله تشبیه و استعاره، قرینهسازیها و ایجاد تناظرهای موسیقایی و دقت و فراست در گزینش و چینش واژگانی بسیار موثر بوده است. از بین آرایههای بدیعی که نقش زیادی در ایجاد موسیقی کلام در این کتاب دارد میتوان به انواع سجع، جناسها، موازنه و ترصیع، قرینهسازی و همآوایی، اطناب و براعت استهلال اشاره کرد. روش پژوهش در این مقاله بهصورت کتابخانهای و براساس شیوهٔ توصیفی و تحلیلی از نسخه مراتالخیال است.
خلاصه ماشینی:
معرفی نسخۀ خطی مرات الخیال و بررسی سبک ادبی آن (صفحه ٢٢٩-٢٤٦) ماهرخ آهمه ٢-مریم محمودی(نویسنده مسئول )٣-احمدرضا یلمه ها 4 تاریخ دریافت و پذیرش پائیز ١٣٩٧ چکیده نسخۀ خطی مرات الخیال اثر میکراج ملتانی از نویسندگان شبه قاره در قرن دوازدهم و از جمله آثار نثر فنی فارسـی است که مانند بسیاری از نسخه های خطی دیگر تاکنون تصحیح و چاپ نشده اسـت .
نتایج تحقیق نشان میدهد که این اثر به سـبک موزون فنی نگاشـته شـده اسـت و در شکل گیری فرم ادبی آن صور خیال از جمله تشبیه و اسـتعاره ، قرینه سـازیها و ایجاد تناظرهای موسـیقایی و دقت و فراست در گزینش و چینش واژگانی بسیار موثر بوده است .
یکی از بارزترین ویژگیهای سـبکی مرات الخیال ، انسـجام و تناسـبی اسـت که حاصل پیوند میان اجزای کلام و چینش معنایی واژگان بکار گرفته شـــده در آن اســـت ؛ در نثر موزون فنی «به کیفیت انتخاب و گزینش الفاظ و واژگان از نظر اعتبار معنا و مفهوم بیشـتر توجه میشـود.
در نثر فنی نیز استفاده از سجع «علاوه بر تاثیر موسیقایی و تشخصی که به کلمات خاص هر جمله میبخشـــد، از تفکر نویســـنده در حین نگارش و توجه او به حفظ اســـتحکام و زیبایی متن حکایت دارد و خواننده را به لذت انتظار کلمۀ دیگر ســجع میرســاند؛ زیرا واژة نخســت ، فراخوانندة واژة دوم سـجع اسـت » (نقش موسـیقی در گزینش واژگان نفثه المصدور، عباسی، کجانی حصاری: ١٢٢).