چکیده:
این پژوهش بر آن است با نگاهی تحلیلی و تطبیقی، عوامل شعر سیاه را در اشعار سیمین بهبهانی و نازک الملائکه به عنوان دو شاعر معاصر فارسی و عربی زبان ، مورد بررسی قرار دهد. دلیل انتخاب و تطبیق اشعار این دو شاعر در این پژوهش این است که هر کدام در دوره ای از زندگی ادبی خود به شکلی با جریاناتی روبه رو بوده اند که باعث به وجود آمدن روحیۀ تشاوم و پوچ انگاری در بشر شده است و تحت تاثیر خفقان و استبداد جامعۀ عصر خود به شکلی گسترده به بازتاب عوامل شعر سیاه در اشعار خود پرداخته اند.
خلاصه ماشینی:
٢-١ پيشينۀ پژوهش دربارة انديشه و اشعار سيمين بهبهاني و نازکالملائکه به طور مستقل ، پژوهشهاي متعددي انجام شده است ولي براساس جست وجوها، هيچ پژوهش منسجم و مستقلي يافت نشد که آثار اين دو شاعر را مبناي کار خود قرار داده باشد؛ از جملۀ پژوهشها دربارة سيمين بهبهاني ميتوان به مقالاتي همچون نقش زبان در شعر سيمين بهبهاني (مجلۀ زبان و ادبيات فارسي دانشگاه سيستان و بلوچستان ، س سوم ، ١٣٨٤)، بررسي عناصر زندگي معاصر در شعر سيمين بهبهاني (مجلۀ علوم اجتماعي و انساني دانشگاه شيراز، دورة ٢٥، ش ٣، ١٣٨٥)، بيان و جلوه هاي صورخيال در شعر سيمين بهبهاني (مجلۀ دانشکدة علوم انساني دانشگاه سمنان ، س ٨، ش ٢٨، ١٣٨٨)، جلوه هاي رمانتيسم در شعر سيمين بهبهاني (پژوهشنامۀ ادب غنايي، س ١١، ش ٢١، ١٣٩٢) و ريشه يابي بوطيقاي نيما يوشيج در غزل هاي نو سيمين بهبهاني (پژوهشنامۀ ادب غنايي، س ١٤، ش ٢٦، ١٣٩٥) اشاره کرد.
اين جريان ، تقريبا همزمان با غرب ، در طي دو دوره در ادبيات ايران مجال ظهور پيدا کرد؛ نخست ، دورة استيلاي استبداد رضاشاه بود که خفقان و يأس و نااميدي را در جامعه رواج داد و دورة دوم به وقوع کودتاي ٢٨ مرداد ١٣٣٢ و شکست جنبش ملي شدن صنعت نفت مربوط ميشد که موجب سرخوردگي و سرکوب روشنفکران و شاعران و نويسندگان و زمينه ساز گرايش به ادبيات معناباخته و شعر سياه شد.