چکیده:
پژوهش پیشرو با هدف بررسی رابطة توسعة اجتماعی-اقتصادی و جرم در ایران انجام گرفت. رویکرد این پژوهش به موضوع توسعه و جرم و برهمکنش آنها، رویکردی جامعهشناختی به مطالعة انحرافها و مسائل اجتماعی در زمینة توسعه و تحولات اجتماعی است. این پژوهش از نوع کمی-طولی است که به روش سریهای زمانی انجام گرفت. مشاهدات مربوط به متغیرهای پژوهش، در دورة زمانی 1395 تا 1375 جمعآوری و بررسی شد. پژوهش در سطح کلان انجام گرفت و بههمیندلیل، جامعة موردبررسی، سطح مشاهده و سطح تحلیل کل کشور است. یافتهها نشان داد که در دورة بررسیشده، همراه با بهبود شاخصهای توسعه در کشور، میزان سرقت نیز افزایش چشمگیری پیدا کرده است؛ اما میزان قتل (عمد و غیرعمد) بهطورتقریبی، روند ثابتی داشته است. بررسی روابط بین متغیرها نشان داد که همة شاخصهای توسعة اقتصادی-اجتماعی (سطح باسوادی، اشتغال در بخش صنعت، میزان امیدبهزندگی و دسترسی به زیرساختهای توسعهای) در کوتاهمدت ارتباط منفی با میزان سرقت داشته است؛ اما در بلندمدت، هر 4 متغیر رابطة مثبت و مستقیم با میزان سرقت داشتهاند. همچنین هر 4 شاخص مورداستفاده برای سنجش سطح توسعهیافتگی اقتصادی–اجتماعی، در بلندمدت و کوتاهمدت، رابطة منفی با میزان قتل داشتهاند.
The purpose of this paper is to assess the relationship between socio-economic development and crime in Iran during the years 1996-2016. The approach of this research is to study the development issues and crime and their interaction. This is a sociological perspective that focused on the social deviations in the context of development and social transformation. The research method is based on quantitative-longitudinal method, which is done by time series method (secondary analysis). Observations on the variables of the research were collected and reviewed during the period. The research is carried out at the macro level and, therefore, the studied population is the level of observation and the level of analysis of the whole country. Investigating the relationship between variables shows that the levels of literacy and employment in the industrial sector and the level of life expectancy in the short run are negatively related to the amount of theft, but in the long run, to the four variables of literacy rate, employment rate, life expectancy and access to developmental infrastructure having a positive direct relationship with the amount of theft. Also, all four indicators used to measure the socioeconomic development level (literacy rate, employment rate in the industrial sector, life expectancy and access to developmental infrastructure), in the long run and in the short run, had a negative relationship with the amount of murder.
خلاصه ماشینی:
بررسي روابط بين متغيرها نشان داد که همۀ شاخص هاي توسعۀ اقتصادي-اجتماعي (سطح باسوادي ، اشتغال در بخش صنعت ، ميزان اميدبه زندگي و دسترسي به زيرساخت هاي توسعه اي) در کوتاه مدت ارتباط منفي با ميزان سرقت داشته است ؛ اما در بلندمدت ، هر ٤ متغير رابطۀ مثبت و مستقيم با ميزان سرقت داشته اند.
علاوه براين ، تأکيد يک سويه و ناهماهنگ دولت ها بر رشد اقتصادي و غفلت از پرداختن به ديگر جنبه هاي توسعه ، موجب شده است زيرساخت هاي ديگر بدون هماهنگي و درنظر گرفتن پيامدهاي پيش بينيشدة نظام برنامه ريزي دولتي سبب اختلال کارکردي در نظام اجتماعي شوند و درنتيجه ، زمينه را براي بروز و گسترش آسيب هاي اجتماعي فراهم آورند (ناطق پور، ١٣٨٦: ٨٤-٨٦)؛ براي مثال ، روند طلاق در سه دهۀ اخير کشور نشان ميدهد که در طول اين سه دهه ، نسبت طلاق به ازدواج بيش از دو برابر شده و از ٨/٢٩ درصد در سال ١٣٦٠ به ٢٠/١ درصد در سال ١٣٩٢ رسيده است (سازمان ثبت احوال کشور، ١٣٩٣).
بررسي روابط متغيرها همان طور که پيش تر نيز ذکر شد، به منظور برآورد رابطۀ کوتاه مدت و بلندمدت بين متغيرهاي مستقل پژوهش (توسعۀ اقتصادي-اجتماعي با شاخص هاي مشخص شده ) و جرم (قتل و سرقت ) در ايران بين سال هاي ١٣٧٥ تا ١٣٩٤، از روش اقتصادسنجي ، الگوي خودرگرسيوني 1.