چکیده:
اولین و قدیمی ترین سنگ مزار حرم مطهر امام رضا (ع) حدود40 سانتی متر در 24 سانتی متر است. که در قرن ششم میلادی با خط کوفی شکسته تاریخ ولادت و شهادت امام هشتم نوشته شده است. یک سنگ قبر بسیار باارزش در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می شود. چیزی که جالب و عجیب است ساخت اولین خانه در کنار حرم است که به زمان پناه خسرو دیلمی برمی گردد. این پادشاه به دلیل علاقه زیادی که به ساخت و ساز داشت دستور ساخت بناهای مختلف در نزدیکترین مکان به حرم مطهر دادند. گنبد طلای زیبایی که در نمای بیرونی صحن امام رضا می بینید در زمان شاه تهماسب صفوی ساخته شده. قدمت این گنبد زیبا بیش از 2 قرن است. و این قدمت ارزش این اثر گرانبها را چندین برابر کرده است. همانطور که امروزه مردم بسیاری برای دیدار از حرم امام رضا (ع) مشتاق هستند در گذشته و در بین شاهان نیز حرم امام (ع) از جایگاه ویژهای برخوردار بود. به همین دلیل بسیاری از پادشاهان گذشته توجه ویژهای برای حرم مبذول داشته و سعی میکردند تا بهترین تزئینات و زیبایی¬های ممکن به مجموعه حرم رضوی اضافه کردند. در ادامه (بدنه تحقیق) به ادامه تاریخچه و تزئینات حرم رضوی می¬پردازیم.
خلاصه ماشینی:
نوعی کاشی ها بسیار ظریف و دارای رنگ های فیروزه ای، قهوه ای، لاجوردی، تغاری و سفید است (عالم زاده، 1390، ص 11) «از تاریخ های مکتوب بر کاشی های ازاره حرم مطهر معلوم می شود که حرم یک نوبت در قرن ششم هجری (512) با کاش های نفیس و ممتاز سنجری تزئین شده است و اکنون حدود800 تا 900 سال از عمر کاشی های ازاره حرم می گذرد.
تزئینات کتیبه ها «بالای معرق کاری ازاره حرم، حاشیه کوچکی به عرض 15 سانتی متر وجود دارد که با نقش های بدیع و بسیار زیبا به خط طلایی و سنگ، آیات و سوره هایی از قرآن مانند سوره مبارکه واقعه و احادیثی از معصومان تزئین شده که علاوه بر ارزش معنوی به ارزش هنری آن نیز می افزاید»، (ظرفینان، 1387، ص 16).
«علاوه بر این حاشیه کتیبه ای دیگر به عرض حدود50 سانتی متر از کاشی چینی مانند، وجود دارد: که با خطوط برجسته و خط ثلث حلبی، آیات سوره های فتح، هل اتی و نور، بر آن مکتوب شده و ادامه سوره از حرم مطهر به مسجد بالا سر رسیده، پس یک دور کامل از دیوار مسجد خارج و دوباره به دیوار جنوب حرم وارد می شود و در کنار در ورودی حرم مطهر به اتمام رسیده است.
قدیمی ترین آنها سنگ مرمری با ابعاد 40*30 و قطر 6 سانتی متر است که در اوایل قرن ششم بر مرقد مطهر امام (علیه السلام) نصب شد.
ضریح دوم بیش از 260 سال است که بر مرقد مطهر امام علیه السلام نصب شده است .