چکیده:
خطبه فدکیه، سخنرانی حضرت زهرا علیها السلام است که در زمان کوتاهی پساز رحلت پیامبر(ص) و همزمان با غصب فدک بیان شد؛ این خطبه یکی از مهمترین دلایل و مدارک حقانیت اهلبیت علیهم السلام در مسئله جانشینی پیامبر(ص) و بیانگر انحرافهای جامعه اسلامی پساز رحلت ایشان است؛ گروهی انتساب این خطبه به حضرت زهرا علیها السلام را مورد تشکیک و انکار قرار داده و آن را ساخته و پرداخته شیعیان دانستهاند؛ در این پژوهش با روشی تحلیلی-توصیفی تلاش شده خطبه فدکیه با مبانی موردپذیرش شیعه و سنی سنجیده شود؛ بررسی و تحلیل جوانب گوناگون این روایت نشانگر اعتبار این خطبه از جهات متعدد است؛ این روایت افزونبر نقل در منابع معتبری مانند کتب اربعه شیعه، در تعداد قابلتوجهی از منابع کهن روایی- تاریخی اهلسنت نیز، بازگو شده و دارای طرق متعدد و معتبر است؛ تحلیل محتوایی این روایت که به روش برونمتنی صورت گرفته بیانگر تناسب متن و مضمون این خطبه با شواهد تاریخی و روایی شیعه و سنی است.
The sermon of Fadak, is Hazrat Zahra’s (PBUH) speech which was given little after death of the prophet Muhammad (PBUH) and at the time of seizing of Fadak by the caliphs of the time. It is one of the most important evidences of rightfulness of Ahl al Bayt for succession of prophet (PBUH) and it shows the deviation of the Muslim community. Some refused the content of this sermon and tried to make doubt in relation of this sermon to Hazrat Zahra (PBUH) and claimed it is a figment of the Shia. This research, by an analytical-descriptive method tries to measure sermon of Fadak with the accepted principles of Shia and Sunni studies. Analyzing different aspect of this sermon shows authenticity of the sermon from different angles. The sermon of Fadak is cited in reliable sources of Shia including “The Four Books” and also is quoted in some ancient narrative-historical books of Sunnis. The content analysis of this narrative, which has done by non-text based analysis, shows that the text and content of this sermon are in same line with the historical and narrative evidences of Shia and Sunnis.
خلاصه ماشینی:
واکاوی اعتبارسنجی خطبه فدکیه در سنجه معیارهای فریقین تاریخ دریافت: 25/02/98 تاریخ پذیرش: 25/04/98 فاطمه ژیان چکیده خطبه فدکیه، سخنرانی حضرت زهرا؟سها؟ است که در زمان کوتاهی پساز رحلت پیامبر؟صل؟ و همزمان با غصب فدک بیان شد؛ این خطبه یکی از مهمترین دلایل و مدارک حقانیت اهلبیت؟عهم؟ در مسئله جانشینی پیامبر؟صل؟ و بیانگر انحرافهای جامعه اسلامی پساز رحلت ایشان است؛ گروهی انتساب این خطبه به حضرت زهرا؟سها؟ را مورد تشکیک و انکار قرار داده و آن را ساخته و پرداخته شیعیان دانستهاند؛ در این پژوهش با روشی تحلیلی-توصیفی تلاش شده خطبه فدکیه با مبانی موردپذیرش شیعه و سنی سنجیده شود؛ بررسی و تحلیل جوانب گوناگون این روایت نشانگر اعتبار این خطبه از جهات متعدد است؛ این روایت افزونبر نقل در منابع معتبری مانند کتب اربعه شیعه، در تعداد قابلتوجهی از منابع کهن روایی- تاریخی اهلسنت نیز، بازگو شده و دارای طرق متعدد و معتبر است؛ تحلیل محتوایی این روایت که به روش برونمتنی صورت گرفته بیانگر تناسب متن و مضمون این خطبه با شواهد تاریخی و روایی شیعه و سنی است.
اسناد معتبر از دیرباز یکی از قرائن اصلی دستیابی به صحت صدور روایت، اعتبار سند آن بوده است؛ آیتالله خویی در «معجم رجال الحدیث» پساز نقل طریق شیخ صدوق به خطبه فدکیه، به بیان صحت سندی آن و شرح دلایل آن پرداخته است؛ ازبین اسناد فراوان این خطبه، یکی از طرق اهلسنت مورد واکاوی و دقت قرارگرفته است؛ در کتاب «مناقب علیبنابیطالب» نوشتۀ ابنمردویه، سند روایت چنین آمده است: «ابنمردويه، أخبرنا عبداللهبناسحاق، اخبرنا محمدبنعبيد، اخبرنا محمدبنزياد، اخبرنا شرقيبنقطامي عن صالحبنكيسان عن الزهري عن عروة عن عائشة انها قالت: لما بلغ فاطمة عليهاالسلام ان أبابكر أظهر منعها فدك...