چکیده:
در نقشة قدیم کربلا ما با نهرها و نواحی مختلفی روبهرو میشویم که تاریخی بس کهن دارند. در یادکرد تاریخی مناطق مختلف کربلا، از نواحی آباد متعددی همچون غاضریه، طف، نینوا و عقر در کتابها و تالیفات تاریخنویسان و جغرافیدانان نام برده شده است؛ اما جز حائر، که پس از شهادت امام حسین7 و رویآوردن زائران به آن نقطه به وجود آمد، از دیگر نواحی، که بیشک پیش از آن تاریخ وجود داشته و محل زندگی قبایل و عشیرهها بودهاند، فقط ویرانهها و نشانههایی تا این عصر باقی مانده است. همچنین در منطقة کربلا نهرهایی چون علقمی، نینوا و نهرین کربلا وجود داشته است که از میان آنها فقط به نهر علقمه توجه نشان داده شده و تا قرن هفتم، بارها بازسازی و احیا گردیده است. نهر سلیمانی از حیث تاریخی، آخرین مورد تا قرن دهم است که حاکم سمنانی آن را برای تامین آب کربلا و سیراب کردن مزارع و باغات آن منطقه احداث کرد.
خلاصه ماشینی:
در یادکرد تاریخی مناطق مختلف کربلا، از نواحی آباد متعددی همچون غاضریه، طف، نینوا و عقر در کتابها و تألیفات تاریخنویسان و جغرافیدانان نام برده شده است؛ اما جز حائر، که پس از شهادت امام حسین7 و رویآوردن زائران به آن نقطه به وجود آمد، از دیگر نواحی، که بیشک پیش از آن تاریخ وجود داشته و محل زندگی قبایل و عشیرهها بودهاند، فقط ویرانهها و نشانههایی تا این عصر باقی مانده است.
روبهروی غاضریه، شریعه امام جعفر بن محمد8 بر کنارة غربی قرار داشته و پل غاضریه، آن منطقه را به شریعه متصل میکرده است و آنگاه رو به شمال غربی راه کج کرده، در شرق کربلا از کنار ضریح عباس بن علی8، که محل شهادت ایشان است، گذشته و در جنوب شرقی، با عبور از قریة نینوا، با نهر نینوا تلاقی نموده، باغات و نخلستانهای مجاور خود را سیراب میساخته است.
در این باره، ابن جوزی در گزارش وقایع سال 451 قمری میگوید: بساسیری برای زیارت مرقد امیر مؤمنان7 وارد کوفه شد و از آنجا به شهر واسط رفت؛ درحالیکه عدهای کارگر را با خود بر زورقی سوار کرده بود تا به ادای نذر خود، آنها را به حفر کردن نهر معروف علقمی و جاری کردن آب به سوی کربلا به کار بگمارد (ابن جوزی، 1992م، ج8، ص202).
مؤلف تاریخ آل سلجوق گوید: در سال 479ق، عمادالدوله سرهنگ سبکتکین به واسط آمد و از آنجا در ماه رمضان راهی نجف و کربلا شد و در آن دو شهر، مالی بسیار به اعیان و بزرگان بخشش نمود و نهر علقمه را که دیری خراب مانده بود، اصلاح و حفر کرد و پس از آن، وارد شهر بغداد شد» (عمادالدین اصفهانی، 1900م، ص72).