چکیده:
امام صادق (علیهالسلام) بهعنوان صاحب مکتب جعفری، تکیهگاه اصلی شیعه از نظر فکری و عقیدتی میباشد. بخش قابلتوجهی از احادیث و علوم اهلبیت (علیهمالسلام) توسط این امام همام گسترشیافته است. در دوران امام صادق (علیهالسلام) فرقههای متعددی در شیعه ظهور و بروز یافتند و ایشان حفظ و صیانت شیعه از انحرافات را در رأس برنامههای خود قرار دادند. از جمله این فرقهها، زیدیه میباشد که در دوران امام ششم تاحدی گسترشیافته بودند. ازاینرو، تحلیل شیوه برخورد امام با این فرقه انحرافی، اهمیت بسزایی دارد. تحقیق پیشرو با هدف رویکردشناسی ارتباطات امام صادق (علیهالسلام) در مواجهه با جریان زیدیه، به روش توصیفی - تحلیلی با رویکرد میانرشتهای به ارائه روش ارتباطی امام با این فرقه پرداخته است. یافتههای تحقیق نشان میدهد: با دقت در نحوه برخورد امام (علیهالسلام) با رهبران و پیروان زیدیه، میتوان رویکرد متفاوتی از جمله: جذبی، دفعی، تدافعی، استحفاظی و تهاجمی را مشاهده کرد. امام با وجود اثبات حقانیت و ابطال طرفهای گفتمان، از منازعه گفتمانی اخلاق گریز برحذر بوده و در کمال صراحت، دقت، ادب و احترام، نفس این گفتمانها را به عرصهای برای اثبات حقانیت شیعه امامیه در برابر مخالفان (زیدیه) بدل کردند. نکته قابلتأمل این است که با وجود این رویکرد امام (علیهالسلام) ابتدا در جهت جذب این فرقه است (جذبی) اما در مواردی امام جانب استحفاظی و تهاجمی به خود گرفته و آنها را که دیگر اهل اصلاح نیستند، طرد مینماید. ازاینرو گفتمان دفعی – تهاجمی امام (علیهالسلام) وجهه غالب به خود میگیرد.
Imam Sadiq,(PBUH) the founder of Ja'fari School, is the main pillar of Shi'a from intellectual and ideological points of view. A large corpus of Ahlul-Bayt's traditions and instructions were disseminated by him. Imam Sadiq's (article has adopted a descriptive- analytical method and PBUH) period was a very important one since various sects emerged at that time, and Imam undertook the crucial task of preserving Shi'a by defying those deviations. Among those was the Zaidi sect which had more or less expanded in those days. Analyzing Imam's approach to that expanding sect is, therefore, of high importance. This an interdisciplinary approach with the aim of defining Imam Sadiq (PBUH) communication style when confronting the Zaidis. A close look at Imam's conduct shows a number of treatments towards Zaidis that included attracting and repelling, defensive and offensive measures. Despite his righteousness and his dismissal of those deviated groups, he shunned any type of unethical behavior and utilized the very nature of the discourses as the promoter of Shiite. Furthermore, we learn from Imam that it was sometimes necessary do take a protective and offensive stance next to mild treatment to reject those who are not willing to submit to the truth.
خلاصه ماشینی:
تحقيق پيش رو با هدف رويکردشناسي ارتباطات امام صادق (عليه السلام ) در مواجهه با جريان زيديه ، به روش توصيفي - تحليلي با رويکرد ميان رشته اي به ارائه روش ارتباطي امام با اين فرقه پرداخته است .
با بررسي و دقت در روايات رسيده (با بهره گيري از روش تحليل گفتمان روايي پدام ) و تکيه بر رويکردشناسي رفتار امام صادق (عليه السلام ) در گونه هاي برخورد با فرقه زيديه ، به ملاحظاتي ميرسيم که قابل ضابطه مند شدن هستند و به سوي «نظريه ارتباطات » امام صادق (عليه السلام ) پيش خواهد رفت ، شايان توجه است که روايت در اين روش به مثابه يک گفتمان در نظر گرفته شده و از نظرگاه روش پدام به عنوان يک چارچوب نظامند - نه به عنوان وسيله اي کامل و کارآمد - در تحليل حديث به آن نگريسته ميشود.
مدل پيشنهادي براي شناخت ارتباطات امام صادق (عليه السلام ) با منحرفان (زيديه ) در توضيح اين مدل ، تفاوت هاي رفتاري را با اطلاعات به دست آمده از شخصيت عنصر مورد گفتمان ، گردهم آورده و رويکردشناسي ارتباطي را باتوجه به شيوه عملي امام (عليه السلام ) بيان ميکنيم .
در ارتباط شناسي امام صادق عليه السلام با فرقه زيديه ، نيز طي بررسيهاي انجام شده در تحليل گفتمان امام (عليه السلام ) با اين فرقه و شخصيت شناسيهاي صورت گرفته و تعدد روايات رسيده در ارتباط با شخصيت هاي اين فرقه ميتوان گفت رويکرد دفعي همراه با طرد و تکذيب در برخورد با سران آنها رويکرد غالب است .