چکیده:
سال 1332 در تقویم ادبیات ایران زمین و جهان ، سال تولد یک اثر ملی و
اثر استاد سید محمد حسین « حیدربابایه سلام » بین المللی است . مجموعه ی
بهجت تبریزی متخلص به شهریار ( 1285 1367 ه .ش) است. این شاهکار ادبی
به زبان ترکی آذربایجانی سروده شده است . حیدربابا کوهی کوچک و در واقع
تپه ای در روستای خشکناب ، یکی از روستاها ی استان آذربا یجان شر قی است
که الهامات شاعر را بر انگیخته و باعث خلق تابلوی هزار رنگ خاطره های
کودکی شاعر شده است؛ منظومه ای که به اکثر زبان های زنده ی دنیا ترجمه شده
است.
این اثر ادبی روایتگر یک زندگی روستایی است ، روستایی که تمام
مولفه های یک زندگی سالم را دارد و زندگی در کوچه پس کوچه های آن پس
از سال ها دوری، در شکل خاطره برای شاعر نمود پیدا می کند.
نویسندگان این مقاله سعی دارند تا رابطه اشعا ر مجموعه ی حیدربابا را با
آیات قرآنی و احادیث ائمه مورد بررسی قرار دهد . در واقع این مقاله ، تطبیقی
است بین آیات قرآنی و احادیث و مضامین برجسته ی مجموعه ی حیدربابایه
سلام و تعیین میزان توجهی که شهریار در این مجموعه به آیات و روایات
داشته است.
خلاصه ماشینی:
چرا که حیدربابا در سال 1332، زمانی که مجموعهی «حیدربابایه سلام» چاپ شد، چونان طفلی که ره صد ساله را یک شبه طی میکند، مانند خورشیدی تابناک در بین مردم و دلهای آنها درخشید و این درخشش نه تنها آنی و لحظهای نبود، بلکه با گذشت سال ها، بر تلالو آن افزوده شد؛ طوری که امروزه این اثر جاویدان به چندین زبان زندهی دنیا ترجمه شده و در دسترس علاقمندان قرار گرفته است.
اثرپذیری واژگانی: این روش خود به سه صورت مورد استفاده شاعر قرار میگیرد: الف: وامگیری؛ در این شیوه عین کلمه یا ترکیب از قرآن و حدیث، بدون آنکه ساختار عربی تغییر کند در شعر راه مییابد.
مثلا یکی از شیوههای اثرپذیری حافظ از قرآن در این است که ابیات و اشعار حافظ تنوع موضوعی در غزل دارد و در سیر یک غزل چندین موضوع مورد توجه قرار میگیرد.
همانها كه نفرات شان از اينها بيش تر، نيرو و آثارشان در زمين فزون تر بود امّا هرگز آنچه را به دست مىآوردند نتوانست آنها را بىنياز سازد [و عذاب الهى را از آنان دور كند] (غافر/ 82) علاوه بر ایههای فوق، در(نحل/ 11- 16)، (بقره/۱۶۴)، (یونس/101)و (آل عمران/137 و 191)تفکر و اندیشیدن از نشانههای خداوند به روشهای مختلفی و قالبهای گوناگونی به انسان سفارش شده است.
» (طالب، 1373: 97) اما این بند از شعر استاد شهریار، انسان را به یاد آیات قرآن میاندازد که در آن به یاری کردن مظلوم و در مقابل ظالم ایستادگی کردن اشاره شده است.
پس بدیهی است که تمام اشعار این شاعر، حال و هوایی از اسلام و دین داشته باشد و بتوان تجلی آیات خداوند و احادیث ائمه علیهم السلام را در اشعار استاد شهریار مشاهده کرد.