چکیده:
در این نوشته به معرفی کتاب زبانشناسی و رماناثرراجر فاولرو نقد ترجمة محمد غفاری (تهران، نشر نی، 1396، 358 صفحه، چاپ اول 1390 و چاپ دوم 1396)، پرداخته می شود. در دوران اخیر فرآیند نقد به مرحله ای از رشد خود رسیده، که در زمینه های بسیار متنوعی تأثیرگذار بوده است. به این منظور ابتدا زمینهای از نظریههایی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته و مطلبی کوتاه راجع به نویسنده کتاب ارائه شده است و سپس مروری کوتاه می شود بر آثاری از فاولر که بنیان گذار زبان شناسی انتقادی بوده و به نوبه خودرویکردهای انتقادی دیگری را رقم زده است. تبلور و تحقق نظرات فاولر، بعدها در آثار صاحب نظران علوم انسانی به خصوص زبان شناسی، جامعه شناسی و ... به چشم می خورد. این بررسی با رویکردی فرمالیستی و انتقادی، به نقد ترجمه کتاب مورد نظر پرداخته، و به ارزیابی معادل سازی ها و پیوست های الحاقی (شامل واژه نامه ها و کتاب نامه ها) مترجم می پردازد، با این نتیجه گیری که بخشی از این ملحقات که به آن اشاره شده، ضروری نبوده و کمکی به درک بهتر مخاطب نمی کند.
This article is an introduction and critical review of the Farsi translation (by Mohammad Ghaffary, 2nd edition) of Roger Fowler’s book “Linguistics and the Novel”. It also introduces briefly the backgrounds of the main ideas discussed in the book. In this regard, a brief discussion of linguistics criticism and the critical translation are covered, with Fowler being an expert on the latter subject as well. Doing research on Fowler’s postulations can be seen in the works of other fields in humanities, such as linguistics and sociology. In this study, it is attempted to use a formalism approach with a critical point of view to evaluate the equivalents and appendices (glossaries and bibliographies) show that looking for equivalence in translations needs experts who do not confuse the readers.
خلاصه ماشینی:
این بررسی با رویکردی فرمالیستی و انتقادی، به نقد ترجمـه کتـاب مـورد نظر پرداخته ، و به ارزیابی معادل سازی هـا و پیوسـت هـای الحـاقی (شـامل واژه نامـه هـا و کتاب نامه ها) مترجم می پردازد، با این نتیجه گیری کـه بخشـی از ایـن ملحقـات کـه بـه آن اشاره شده ، ضروری نبوده و کمکی به درک بهتر مخاطب نمی کند.
بلومارت (٢٠٠٥) منشاء تحلیـل گفتمان انتقادی را (همانند دیگر صاحب نظران این رویکرد) در آثار فـاولر (و همکـاران ) در دهۀ ١٩٧٠ میداند که در دانشگاه ایست آنگلیا به مسـائلی ماننـد کـاربرد زبـان در نهادهـای اجتماعی و رابطۀ بین زبان ، قدرت و ایدئولوژی پرداختند، تا جایی که تـا دهـۀ نـود ایـن دو اصطلاح ، یعنی «زبان شناسی انتقادی » و «تحلیل گفتمان انتقادی» در کنـار هـم بـه کـار بـرده میشد.
این کتاب را فاولر بعد از کتاب زبان شناسی و رمان منتشر میکند و در آن روش هـای تحلیـل گفتمان انتقادی را رقم میزند، رویکردی که بعـدها صـاحب نظـران مطالعـات ترجمـه از آن بهرٔە بسیار بردند و ابعاد مختلف این نظریه بزرگ و دوران ساز پای زبان شناسـی نقـش گـرا را به مطالعات ترجمه بیشتر باز کرد.
بـه طور مثال توافقی که بر سر ترجمۀ عبارت Critical Discourse Analysis یا (CDA) در میـان صاحب نظران زبان شناسی به دست آمده به دو صورت «تحلیل گفتمان انتقادی » یـا «تگفـا» و «تحلیل انتقادی گفتمان » میباشد و حاصل حدود بیست سالی است که جامعۀ زبـان شناسـی ایران با این رویکرد آشنا شده اسـت .