چکیده:
هدف الگوی اسلامی ایرانی پیشرفتء برطرف ساختن نیازهای مادی و معنوی افراد جامعه با تأکید
بر ارزشهای دینی و ظرفیتهای بومی است. چنین الگویی. مستلزم برخی ویژگیهاست: تأکید بر
ارضای نیازهای اساسی افراد: تاکید بر محور قرار گرفتن عقلائیت ارزش محور تاکید بر «عاملیت»
کنش گران اجتماعي در مسیر اجرای مشارکتی اهداف توسعه. اصل قرار گرفتن عدالت در طراحی
برنامه های پیشرفت. توجه به ظرفیت های اخلاقی و دینی داخلی به منظور برجسته ساختن ابعاد
فرامادی و روحانی فرآیند توسعه در کنار ابعاد مادی آن. پیش فرض اصلی این مقاله این است که
برای دستیابی به الگوی بومی توسعه پابدار توجه هم زمان به سه دیدگاه دارای اهمیت است:
نخست؛ دیدگاه تاربخی. دوم دید گاه نظری -مفهرمی و در خر دیدگاه واقع گرا این مقاله با تمر كز
بر نهاد مسجد. تلاش دارد تا نشان دهد که مساجد با توجه به پایگاه و جایگاه تاریخی خود در بطن
فضای عمومی جامعه ایرانی. می توانند به مثابه ظرفیت ہومی ارزشمندی برای پیش برد الگوی
اسلامی ایرانی بیشرفت به کار گرفته شوند. مطابق پیش فرص مطرح شده در بالاء مقاله ابتدا با به
کاربستن دیدگاهی تاریخی و از رهگذر واکاوی انتقادی رخ داد های تاثیر گذار بر نحوه کنش گری
سیاسی روحانیت و نهاد مسجد در چهارچوب نظری «فرآیند اجتماعی». نشان می دهد که فرضیات
رایج درباره نقش و کا ر کرد نهاد مسجد در انقلاب ایران؛ و بك طور کلی در جوامع اسلامی: تحت
تأثیر گفتمانهای مسلط توسعة غربی شکل گرفتهاند و با آرائه تفسیری دات گرایانه. تقلیل گراپانسه. و
غیرتاریخی از اسلام و نهادهای دینی.در فهم فضای عمومی جوامع اسلامی ناكام ماندهاند. سيس از
منظر دیدگاھی نظری :مفهومی. مقاله سعی خواهد کرد تا نشان دهد که برای دست یافتن به
مفاهیم و نظریات بومی برای تحلیل فضای عمومی جوامع اسلامی. و به طور مشخص جامعه ایرانی.
هم راستا با جریان های متأخر نظریات توسعه مبتنی بر اهمیت دادن به ویژگی های تاریخی -فرهنگی
هر منطقه نیاز است تا نهاد مسجد در ایران مورد مطالعه جدی جامعه شناختی و تاریخی قرار گیرد؛
و در آخر با کاربرد دیدگاهی واقع راء مقاله ضمن بر شمردن برخی از ناکارآمدیهای سیاستهای
سیاسی بالقوه مساجد (همانند توانایی تنویر افکار عمومی. بسیج کردن نیروهای مختلف اجتماعی.
سازماندهی کردن این نیروهاء مسئولیث پذیر سانختن, فرت و ..) را برای دستیابی به الگوی اسلامی
ایرانی پیشرفت برجسته سازد.