چکیده:
نوستالژی، یادآوری خاطرات شیرین روزهایی است که رفته اند و دیگر برنمی گردند. نوستالژی یا غم غربت، احساس دلتنگی و حسرت نسبت به گذشته دلپذیر و همراه با حالت حسرت و دلتنگی است. می توان گفت این رفتار ناخودآگاه به منزله یک احساس عمومی در همه افراد وجود دارد. همواره انسان در تلاش است تا برای رهایی از وضع نامطلوب کنونی خود، جایگزینی پیدا کند او مطلوبش را گاه با پناه بردن به گذشته و گاه با رویای آینده جستجو می کند موقعیت و شرایط زندگی، اندیشه و عاطفۀ قوی منجر به برانگیخته شدن حس نوستالژیکی قوی در بهار شده است. این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیلی توصیفی به بررسی عوامل ایجاد غم غربت و حسرت به گذشته، در شعر بهار می پردازد. از آنجا که بهار شاعر مردمی و وطن پرستی است ، بیشتر نوستالژی های او را وطن ، سیاست ، آزادیخواهی ، زندان و تبعید در بر می گیرد.حسرت نابودی ارزش های اخلاقی وحسرت گذشته درخشان ایران نیز ازمصادیق برجسته نوستالژی شعر بهار است.
خلاصه ماشینی:
نوستالژی عشق به یاد روزهای خوش وصال حسرت میخورد و دیدن معشوق را بهترین فال میداند: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} ملک الشعرای بهار در بیست سالگی در دوری از معشوق در خراسان سروده است.
نوستالژی یاد دوستان و یاران در سال 1327 خورشیدی، بهار در سوییس در بستر بیماری به سر میبرد به یاد برادران و یاران خود این گونه میسراید: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 1-5.
نوستالژی زندگی در شهر تهران بهار از اینکه در تهران زندگی میکند در میان گروههایی از مردم که صلاح و وجدان ندارند و جز ستم و آزار مردم، کاری از آنان ساخته نیست، فریاد دلتنگی خود را از هیاهوی شهر و مردمی تیرهدل که نه غم وطن دارند ونه غم مردم بیچاره، سر میدهد: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} و نیز در رباعی با نام شهر تهران، این گونه از شهر تهران با حسرت یاد میکند: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 1-6.
و از اینکه وطن غرق در غم و ماتم است حسرت میخورد: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بهار درحالی که در سوییس در بستر بیماری به سر میبرد، به یاد وطن و خانة خودش در تهران میافتد.
ظلم و جور حاکمان ظلم و جور حاکمان، زمینه ظهور بسیاری از نمودهای نوستالژی سیاسی را در شعر بهار فراهم آورده است و این گونه از بیداد و ستم حاکمان همواره تأسف میخورد و از اینکه ایران در زیر چکمه ستمشاهان بیدادگر ویران شده است، آزرده خاطر میشود: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 2-7.
این جریانات با حسرت او به آزادی و وطن دوستی در شعرش نمود مییابد و نیز دوری از میهن، حبس و تبعید هجران و فراق دوست، از مؤلفههای برانگیزندۀ حس نوستالژی در شعر بهار شده است.