چکیده:
الگوهای مختلف مقابله دینی بر نقش سازنده دین در عبور از آسیبها، چالشها و تهدیدها تأکید میکنند و مردم بهوسیله الگوهای دینی میکوشند با مشکلات فردی و اجتماعی خود کنار آیند. این پژوهش بهمنظور طراحی الگوی زمانمند مقابله دینی در حوزه روابط با تکیه بر سه مفهوم بخشایش، سپاسگزاری و امید تدوین شد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلِ مفهومی بود. یافتههای پژوهش نشان داد با لحاظ ابعاد زمانی (گذشته، حال و آینده) و وضعیت سه گانه رویدادهای ارتباطی (آسیب، چالش و تهدید)، سه مفهوم؛ بخشایش، سپاسگزاری و امید، نقشی راهبردی و عملیاتی در الگوی زمانمند مقابله دینی در حوزه روابط دارند. همچنین یافتهها نشان داد مفهوم بخشایش برای مقابله با آسیبها و فقدانهای ناشی از روابط در زمان گذشته، مفهوم سپاسگزاری برای از میان بردن چالشهای ارتباطی زمان حال و مفهوم امید برای مقابله با مشکلاتی که احتمال وقوع آن در آینده میرود و تهدیدی علیه فرد تلقی میشود، کارکرد دارد.
The different coping models emphasize the constructive role that religion can play in overcoming harms, challenges, and threats by which people try to comprehend and deal with the various personal and situational problems. This study aimed at designing a Time-Limited model of religious coping in the field of relationships based on forgiveness, gratitude, and hope. The research method was descriptive-conceptual analysis. Findings showed that in terms of dimensions of time (past, present, and future) and the triple status of communication events (harm, challenge, and threat), three concepts; Forgiveness, gratitude, and hope play a strategic and operational role in the Time-Limited model of religious coping in the field of relationships. The findings also showed that the forgiveness used for dealing with the harm and loss caused by relationships in the past, the gratitude to eliminate the communication challenges of the present time, and the hope to deal with problems that are likely to occur in the future and considered a threat to the individual.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي پژوهش نشان داد از نظر ابعاد زماني (گذشته ، حال و آينده ) و وضعيت سه گانة رويدادهاي ارتباطي (آسيب ، چالش و تهديد)، سه مفهوم بخشايش ، سپاسگزاري و اميد نقشي راهبردي و عملياتي در الگوي زمان مند مقابلة ديني در حـوزة روابط بين شخصي دارند.
همچنين يافته ها نشان داد مفهوم بخشايش بـراي مقابلـه بـا آسـيب هـا و فقـدان هـاي ناشي از روابط بين شخصي در زمان گذشته ، مفهوم سپاسگزاري براي از ميان بردن چالش هاي ارتباطي زمـان حال و مفهوم اميد براي مقابله با مشکلات ارتباطي که احتمـال وقـوع آن در آينـده وجـود دارد و تهديـدي عليه فرد تلقي مي شود، کارکرد دارد.
طبق آموزه هاي ديني نيز، مشکلات ، سختي ها و مصيبت ها بخشي از واقعيت زنـدگي انسان در اين دنياست و براساس برخي متون تصريح شده در دين اسـلام ماننـد آيـة ٤ سـورة بلد که خداوند متعال فرمود: «ما انسان را در رنج آفريده ايم »٢ و يا آية ١٥٥ سـورة بقـره کـه فرمود: «و قطعا شما را به چيزي از [قبيل ] ترس و گرسنگي و کـاهش در امـوال و جـان هـا و محصولات مي آزماييم »٣ و نيز آيات ٣٤ و ٣٥ سورة فاطر که در نقطة مقابل سـراي جـاودان 4 که سرايي بدون رنج است ، دنيايي مشحون از اندوه و رنج و درماندگي را ترسيم مـي کنـد ، مي توان بيان کرد که مصيبت ، بخشـي از سـنت قطعـي خداونـد در زمـين اسـت (طباطبـائي ، ١٣٧٤، ج ٨، ص ٢٥٢) و يادکرد مصائب امت هاي پيشين و رسولان بزرگ در قـرآن کـريم مي تواند يادآور همـين نکتـه باشـد (مسـعودي ، ١٣٨٣).