چکیده:
در مطالعات ترجمۀ زبان عربی، کتابهای با موضوع نظریات ترجمه کمشمار است و به تألیف کتابهای جدید و بررسی منابع موجود در این زمینه، نیاز مبرمی هست که کتاب «دراسات فی نظریة الترجمة فی ضوء الخبرات باللغة العربیة» نوشتۀ محمد کیتسو، ترجمه به عربی از جمالالدین سید محمد، از همین جمله است. علاوهبر موضوع، اهمیت دیگر کتاب آن است که نگارندۀ آن مترجم عربی-بوسنیایی و نگاه غرب محور، بهویژه در فصل چهارم کتاب بسیار کمرنگتر از کتابهای دیگر در نظریات ترجمه است. نوشتۀ حاضر به روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی اثر کیتسو پرداخته و کوشیده تا این کتاب را ازنظر شکل، محتوای و مطابقت با سرفصلهای رشتۀ زبان و ادبیات عربی، ارزیابی کند که ازجمله مهمترین نتایج این مقاله است: اهمیت موضوع و رویکرد کتاب و نکات مثبتی همچون طرح بیشتر مباحث مهم نظریۀ ترجمه در مقایسه با دیگر منابع نظریات ترجمه، توجه به مسائل ترجمه از/به زبان عربی، کمرنگ بودن دیدگاه اروپا محور، استفاده از منابع فراوان از نقاط قوت کتاب؛ و تکرار بیکموکاست برخی مطالب، نداشتن ویژگیهای آموزشی مانند تمرین و منابع پیشنهادی، عدم اشاره به مباحث مهمی چون ارزیابی کیفیت ترجمه، تحلیل گفتمان، ترجمۀ ماشینی و رابطه آموزش زبان و ترجمه از انتقادات وارد بر کتاب است.
There is a lack of books in Arabic language translation studies in the field of translation theories; therefore, there is an absolute need to write new books and critics available books. “Derasat fi Nazariyat Al-Tarjomah Fi Daow Al-Khobrat BE Aal-Loqhat Al-Arabiat” written by Mehmed Kico and translated into Arabic by Jamal Al-Din Syed Mohammad is one of that sources. This book is important not only because of its subject. The author is an Arabic-Bosnian translator, and it has been written without focusing on Western European languages, including English, and French in translation theories. The present article analyzes this book in an analytical method and attempts to examine its form, content, and its abality to be teached in Arabic traanslation studies principle. The most important results of this paper are the importance of the subject and the viewpoint of the writer, expressesing issues in translation theories, a notation to issues of translation from/into Arabic, diminish of Eurocentric perspective in concepts, use of numerous and various sources. The weaknesses also include overlapping of some content, lack of education and learning outcomes, not referring to some of the important topics in translation studies such as evaluating translation quality, and discourse analysis. Keywords: Theory of Translation, Arabic Language Experiences, Mohammad Kico, Jamal Al-Din Sayyed Mohammad, Translation Theory, Arabic- Bosnian Translation
خلاصه ماشینی:
نوشتۀ حاضر به روش توصیفی-تحلیلی، به بررسـی اثـر کیتسو پرداخته و کوشیده تا ایـن کتـاب را ازنظـر شـکل ، محتـوای و مطابقـت بـا سرفصـل هـای رشتۀ زبان و ادبیات عربی، ارزیابی کند که ازجمله مهم ترین نتایج این مقاله است : اهمیت موضـوع و رویکرد کتاب و نکات مثبتی همچون طرح بیشتر مباحث مهم نظریۀ ترجمه در مقایسه بـا دیگـر منابع نظریات ترجمه ، توجه به مسائل ترجمه از/به زبان عربی، کمرنگ بودن دیـدگاه اروپـا محـور، اســتفاده از منــابع فــراوان از نقــاط قــوت کتــاب ؛ و تکــرار بــیکــم وکاســت برخــی مطالــب ، نداشتن ویژگیهای آموزشی مانند تمرین و منابع پیشنهادی، عدم اشـاره بـه مباحـث مهمـی چـون ارزیابی کیفیت ترجمه ، تحلیل گفتمان ، ترجمۀ ماشینی و رابطه آموزش زبان و ترجمـه از انتقـادات وارد بر کتاب است .
براساس دیدگاهی که حقانی در کتاب خود «نظرها و نظریه هـای ترجمـه »، مطـرح مـیکنـد، کتاب دراسات فی نظریـۀ الترجمـۀ اثـر محمـد کیتسـو، عـلاوه بـر تمـامی نکـاتی کـه بـدان اشاره خواهدشد، به طور ویژه از دو بعد اهمیت ویژه ای مییابد: نخست آنکه کتاب به مسـئله مهم نظریۀ ترجمه پرداخته است ؛ دوم اینکه نظریـات ترجمـه را از دیـدگاه متـرجم عربـی- بوسنیایی مطرح کرده است زیرا همان طور که پیش تر اشاره شـد، غالـب کتـاب هـای نظریـۀ ترجمه بر محوریت زبان های اروپای غربی است و توجه چندانی به مسائل ترجمۀ زبان هـای دیگر ندارد؛ در مورد اهمیـت کتـاب و بـه عنـوان معرفـی مـوجز آن در پشـت جلـد کتـاب چنین آمده است : کتاب پیش رو نخستین کتاب مؤلف در بوسنی و هرزگوین است که به موضـوع نظریـه ترجمـه مـیپـردازد.