چکیده:
هزاره جدید را عصر اطلاعات نام نهادهاند، عصری که در آن شاهد ظهور فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی هستیم. گذر جهان از جامعه صنعتی به سوی جامعه اطلاعاتی سبب شده که شکل و سطح سواد و اطلاعات از حالت قبلی خود تغییر کند. روزگاری مفهوم سواد بهمعنای توانایی خواندن و نوشتن محسوب میشد، اما امروزه مفهوم سواد تغییر کرده و در جامعه صنعتی قرن 21 برخورداری از این سطح سواد جوابگوی نیازهای بشر برای ایجاد زندگی بهتر نیست. سواد رسانهای و اطلاعاتی لازمه زندگی در جامعه امروز است؛ بهخصوص در مورد دانشجویان که ماهیت کار آنها پژوهشی است و بر توسعه کشور از هر بعدی اثر میگذارد. هدف این پژوهش بررسی رابطه سواد رسانهای و سواد اطلاعاتی دانشجویان علوم ارتباطات و علم اطلاعات و دانششناسی است. این پژوهش بهلحاظ هدف از نوع کاربردی و بهلحاظ روش، پیمایشی– همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان رشته علم اطلاعات و دانششناسی و رشته علوم ارتباطات در مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران و علامه طباطبایی است. در این پژوهش بهمنظور گردآوری دادهها از پرسشنامه محققساخته استفاده شد. پایایی ابزار با استفاده از «آلفای کرونباخ» مقدار 936/0 به دست آمد. دادهها با استفاده از روشهای آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافتهها نشان دادند که سطح سواد رسانهای و سواد اطلاعاتی دانشجویان در حد مطلوب قرار دارد. بین پایگاه اقتصادی دانشجویان با متغیر سواد رسانهای و ابعاد آن رابطه معنادار مستقیم وجود دارد، ولی پایگاه اجتماعی دانشجویان فقط با بعد «توانایی برقراری ارتباط» با متغیر سواد رسانهای رابطه مستقیم دارد. همچنین، آزمون همبستگی «پیرسون» نشان داد که بین متغیر سواد رسانهای و سواد اطلاعاتی رابطه معنادار مستقیم وجود دارد.
The new millennium is called Information Age, in which information and communication technologies have been developed. The transfer from industrial society to information society has changed the form and level of education and information from those of the past times. In the past, literacy meant the ability of reading and writing, but today the meaning of literacy has been changed through the time and such a type of literacy is not enough to meet people’s needs in the industrial society of the 21st century. Today’s life requires media and information literacy especially for the students, whose duty is to research and who have a significant role in the development of their country from any perspective. This research aims to study the relation between the media literacy and information literacy of the students of the fields of communication science and information science and knowledge. This is an applied research in terms of its objective and uses a survey-correlation method. The statistical population of this research consists of the postgraduate students studying in the fields of study of information science and knowledge and communication science at Tehran University and Allameh Tabatabai University. The data required for this research were collected by a researcher-made questionnaire. The reliability of the questionnaire has been evaluated by Cronbach’s Alpha, which was equal to 0.936. The data were analyzed using descriptive and inferential statistic methods. The results showed that the level of media literacy and information literacy of students is desirable. There is a significant relationship between the economic status of students and their media literacy. However, the social status of students was directly related to their "ability to communicate" variable of media literacy. Also the Pearson correlation test showed a significant relationship between the variables of media literacy and information literacy.
خلاصه ماشینی:
بنابراين ، با توجه به ماهيت و اهميـت موضـوع ، هـدف پـژوهش حاضـر بررسـي رابطـۀ سـواد رسانه اي و سواد اطلاعاتي دانشجويان علوم ارتباطات و علم اطلاعات و دانش شناسي است .
يافته هاي پژوهش نشان مي دهد که بين سواد اطلاعـاتي و سـواد رسـانه اي رابطـه اي مثبـت وجود دارد و مدرسان و طراحان آموزشي بايد نسبت به توسعۀ مهارت هـاي سـواد اطلاعـاتي مـورد نياز براي فارغ التحصـيلان و دانشـجويان از انـواع اسـتراتژي هـاي ابـزاري بـراي موفقيـت در جامعـۀ اطلاعاتي قرن ٢١ استفاده کنند (٢٠١٠ Van de vord).
نتـايج پـژوهش وي نشان داد که اين مدل جهت تجزيـه و تحليـل طيـف وسـيعي از اقـدامات در راسـتاي ارتقـاء سـواد رسانه اي و اطلاعاتي شامل خودآموزها، دوره هاي آموزشي و يـک پـروژه در امـر آمـوزش جامعـه قابل استفاده است و اينکه رسانه هـاي اجتمـاعي چگونـه مـي تواننـد مجموعـه اي از منـابع اطلاعـاتي تعريف شده با کيفيت خوب براي جامعۀ خود ايجاد نمايند (٢٠١٢ Whitworth A).
ميانگين متغير سواد رسانه اي و ابعاد آن (رجوع شود به تصویر صفحه) همان طور کـه اطلاعـات جـدول نشـان مـي دهـد، ميـانگين سـواد رسـانه اي دانشـجويان علـوم ارتباطات از دانشجويان علم اطلاعات بيشتر است .
ميانگين متغير سواد اطلاعاتي و ابعاد آن (رجوع شود به تصویر صفحه) همان طور کـه اطلاعـات جـدول نشـان مـي دهـد، ميـانگين سـواد اطلاعـاتي دانشـجويان علـم اطلاعات از علوم ارتباطات بيشتر است .
اين نشـان مـي دهـد کـه سـواد رسانه اي دانشجويان علوم ارتباطات از دانشجويان علم اطلاعات و دانش شناسي بيشتر است .