چکیده:
زمینه و هدف
یکی از مهمترین رهیافتهای باختین، طنز کارناوالی است. در کارناوال تمام مولفههای فرهنگ عامیانه نمود مییابد و کاملترین شکل فرهنگ مردمی است. آثار ادبی با تاثیرپذیری از واقعیات زندگی در تعامل زبانی با پیرامون خود قرار میگیرند. رمان برجسته ترین نوع ادبی است که بیشترین شباهت را با زندگی واقعی دارد. طنز کارناوالی رویکردی است که میتواند مولد زمینه های پژوهشی مهم و تازه ای برای ارزیابی مجدد رمان باشد. حضور عناصر زبانی و ادبی طنز کارناوالی در رمانهای منتخب دهه چهل و پنجاه، به یک اندازه نیست؛ اما آنچه مهم است، روح طنز کارناوالی است که بر عناصر دیگر رمان هم تاثیرگذار است. در این راستا تحلیل وجوه همسوی زبانی و ادبی طنز کارناوالی با رمانهای منتخب هدف این مقاله بشمار میرود. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که مهمترین مولفه های زبانی، ادبی طنز کارناوالی در رمانهای منتخب دهه چهل و پنجاه کدامند؟
روش مطالعه
این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است.
یافتهها:
طنز سیاسی اجتماعی موجود در رمانهای منتخب دهه چهل و پنجاه با بسیاری از مولفه های زبانی و ادبی طنز کارناوالی همچون زبان عامیانه، کنایات و ضرب-المثلهای عامیانه، طنز تشبیه، طنز تعریض، گروتسک و انواع آیرونیهای کلامی، بلاغی، سقراطی همسو است.
نتیجهگیری:
یکی از مشخصه های مهم رمانهای سیاسی اجتماعی دهه چهل و پنجاه طنز کارناوالی است که در آن نویسندگان منتقد با زبان طنز انتقادی آمیخته به شوخی و نیشخند، حوادث نامساعد سیاسی، اجتماعی جامعه را در آثارشان به نقد کشانده و در معرض آرای افکار عامه قرار میدادند. طنزی توصیفی همراه با طنز کلامی که گاه به گونه استهزاء و تمسخر و ریشخند ظهور مییابد. در آثاری هم که با طنز کارناوالی باختین همسو است، میتوان رد پای سیاست و اعتراض کارناوالی را در این گونه از آثار دید. در متن کارناوال، همه چیزهایی که در فرهنگ رسمی، مرسوم و رایج است، طرد میشود.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: One of the most important approaches of Bakhtin is carnival humor. The carnival shows all the components of folk culture and is the most complete form of popular culture. Literary works are influenced by the realities of life and interact linguistically with their surroundings. The novel is the most prominent type of literature that most closely resembles real life. Carnival humor is an approach that can generate important and new research areas for re-evaluating the novel. The presence of linguistic and literary elements of carnival humor in selected novels of the 1940s and 1950s is not the same; But what matters is the carnival spirit of the carnival, which also influences other elements of the novel. In this regard, the analysis of the linguistic and literary aspects of carnival humor with selected novels is the aim of this article. The present study seeks to answer the question: what are the most important linguistic and literary components of carnival humor in selected novels of the forties and fifties?
METHODOLOGY: This research has been done by descriptive-analytical method.
FINDINGS: Socio-political satire in selected novels of the forties and fifties with many linguistic and literary components of carnival satire such as slang, irony and slang proverbs, simile satire, expansive satire, grotesque and all kinds of verbal, rhetorical ironies. Socrates is aligned.
CONCLUSION: One of the important features of the socio-political novels of the forties and fifties is the carnival satire in which critical writers criticize and expose the unfavorable political and social events of the society in their works with the language of critical satire mixed with jokes and ridicule. Public opinion. Descriptive humor along with verbal humor that sometimes appears as mockery, ridicule and ridicule. In the works that are in line with the humor of Bakhtin Carnival, one can see the traces of Carnival politics and protest in such works. In the text of the carnival, Everything that is common in formal culture, is found.
خلاصه ماشینی:
ويژگيهاي زباني و ادبي طنز کارناوالي در رمانهاي دهۀ چهل و پنجاه صديقه مهران فر١، غلامرضا پيروز١*، غريب رضا غلامحسين زاده ٢، علياکبر باقري خليلي ١ ١- گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشگاه مازندران ، مازندران ، ايران .
يافته ها: طنز سياسي ـ اجتماعي موجود در رمانهاي منتخب دهۀ چهل و پنجاه با بسياري از مؤلفه هاي زباني و ادبي طنز کارناوالي همچون زبان عاميانه ، کنايات و ضرب المثلهاي عاميانه ، طنز تشبيه ، طنز تعريض ، گروتسک و انواع آيرونيهاي کلامي، بلاغي، سقراطي همسو است .
نتيجه گيري: يکي از مشخصه هاي مهم رمانهاي سياسي ـ اجتماعي دهۀ چهل و پنجاه طنز کارناوالي است که در آن نويسندگان منتقد با زبان طنز انتقادي آميخته به شوخي و نيشخند، حوادث نامساعد سياسي، اجتماعي جامعه را در آثارشان به نقد کشانده و در معرض آراي افکار عامه قرار ميدادند.
در همين راستا، شش رمان فارسي معروف و برجسته از دهۀ چهل و پنجاه از نظرگاه زباني طنز کارناوالي مورد تحليل و بررسي قرار ميگيرند که ميتواند فراهم آوردندة بستري مناسب براي پژوهشهاي متنوع ديگري از اين دست باشد.
اين شش رمان عبارتند از: سنگ صبور (١٣٤٥)، نفرين زمين (١٣٤٦)، سووشون (١٣٤٨)، داييجان ناپلئون (١٣٥١)، همسايه ها (١٣٥٣)، و جاي خالي سلوچ (١٣٥٨).
يکي از ويژگيهاي زباني رمان دايي جان ناپلئون هم اين است که نويسنده براي هر شخصيت يک کلام تکراري يا اصطلاحاً «تکيه کلام » درنظر ميگيرد که تکرار آن در کلام باعث ايجاد طنز و شوخي ميشود.