چکیده:
ویژگیهای تاریخی و فرهنگی مشترک، همجواری ژئوپلیتیک، نیاز به همکاری در حوزه انرژی، ترانزیتی و گسترش همکاریهای منطقهای، ایران و ترکمنستان را به همکاری بیشتر با یکدیگر ترغیب میکند. هدف مقالۀ حاضر این است که با سنجش ابعاد گوناگون روابط اقتصادی ایران و ترکمنستان و واکاوی فرصتها و چالشهای روابط دو کشور، جایگاه ایران در اقتصاد ترکمنستان و راهبردهای گسترش روابط دو کشور را بررسی کند؛ بنابراین، پرسش اصلی مقاله این است که «مهمترین فرصتها و چالشهای همکاری ژئواکونومیک ایران و ترکمنستان کدامند؟» فرضیهای که بررسی میشود این است که «همکاری در حوزههای انرژی (گاز، نفت، و برق) و مسیرهای انتقال آن، حوزه ترانزیتی و خطوط ارتباطی، حوزههای فنی و مهندسی و سرمایهگذاری مشترک، همکاری در حوزه کشاورزی و کشت فراسرزمینی، همکاریهای منطقهای در قالب سازمان اکو، و همکاریهای مربوط به حوزۀ دریای خزر، از مهمترین فرصتهای ژئواکونومیکی، و چشمانداز کاهش ذخایر انرژی ترکمنستان، پرریسک بودن شرایط سرمایهگذاری در این کشور، لزوم گرفتن روادید برای فعالیتهای تجاری، چالشهای ناشی از نظام بانکی، و نقش چالشزای قدرتهای مداخلهگر ازجمله آمریکا در روابط ایران با ترکمنستان، از مهمترین چالشهای ژئواکونومیک روابط دو کشور بهشمار میآیند. با توجه به اینکه هر دو کشور بهدلیل صادرات انرژی، در عرصۀ بینالمللی اهمیت فراوانی دارند، تقویت همکاری دو کشور در این زمینه میتواند سبب تأثیرگذاری بیشتر این دو کنشگر در عرصۀ امنیت عرضۀ انرژی شود. در این پژوهش تلاش شده است مسائل اصلی مقاله به روش توصیفی و تحلیلی بررسی شوند.
Common historical and cultural features and geopolitics proximity encourage energy, transit, and regional cooperation between Iran and Turkmenistan. This article examines the different aspects of economic relations between Iran and Turkmenistan, including the opportunities and challenges as well as the potentials to develop ties. The current research also investigates the different ways through which Iran can involve in Turkmenistan's economy. The findings show that is that it can be achieved by strengthening the transit lines and resolving Iranian exporters' visas, guaranteeing investment risk, prioritizing economic diplomacy, and defining common interests in the transit area. Both countries are of great importance in the international arena because energy exports strengthening the cooperation between the two countries could lead to a more significant impact of these two actors internationally. This article attempts to describe the main issues of this paper is a descriptive and analytical method.
خلاصه ماشینی:
هدف مقالۀ حاضر این اسـت که با سنجش ابعاد گوناگون روابط اقتصادی ایـران و ترکمنسـتان و واکـاوی فرصـت ها و چالش هـای روابـط دو کشـور، جایگاه ایران در اقتصاد ترکمنستان و راهبردهای گسترش روابط دو کشور را بررسی کند؛ بنابراین ، پرسـش اصـلی مقالـه این است که «مهم ترین فرصت ها و چالش های همکـاری ژئواکونومیـک ایـران و ترکمنسـتان کدامنـد؟» فرضـیه ای کـه بررسی میشود این است که «همکاری در حوزه های انرژی (گاز، نفت ، و برق ) و مسیرهای انتقال آن ، حوزه ترانزیتـی و خطوط ارتباطی، حوزه های فنی و مهندسی و سرمایه گذاری مشترک، همکاری در حوزه کشاورزی و کشت فراسرزمینی، همکاریهای منطقه ای در قالب سازمان اکو، و همکاری های مربوط به حـوزٔە دریـای خـزر، از مهم تـرین فرصـت های ژئواکونومیکی ، و چشم انداز کاهش ذخایر انرژی ترکمنستان ، پرریسک بودن شرایط سرمایه گذاری در این کشـور، لـزوم گرفتن روادید برای فعالیت های تجاری، چالش های ناشی از نظـام بـانکی، و نقـش چـالش زای قـدرت های مداخلـه گر ازجمله آمریکا در روابط ایران با ترکمنستان ، از مهم ترین چالش های ژئواکونومیک روابط دو کشور به شـمار میآینـد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) ترکمنستان بـا توجـه بـه منـابع سرشـار نفـت ، گـاز، و پنبـه صـنایع پایین دسـت خـود را از طریـق سرمایه گذاری مشترک گسترش داده است و جزء کشورهای انگشت شماری است که فراورده های نفتی را صادر میکند و با فراوری محصول پنبه به کمک نیروی کار خود، صـنایع نسـاجی پیشـرفته بـا بـازار فروش گسترده ای در سطح جهان دارد و با فروش سالانه مقدار زیادی گاز به کشورهایی چون اوکراین و روسیه و چند کشور دیگر، ازجمله ایران ، درآمـدهای سرشـاری کسـب میکنـد (٢ :٢٠١٢ ,Jumayev).