چکیده:
زمینه و هدف: با توجه به ظهور دیدگاه های جدید و ورود آنها به حیطۀ مطالعات پژوهشگران آثار ادبی بویژه در چند دهۀ اخیر، لزوم توجه به آثار ادبی به شیوه های متفاوت بسیار ضروری بنظر میرسد و نشانه معناشناسی یکی از این رویکردهاست. نشانه معناشناسی گفتمانی رویکرد جدید در حوزۀ نقد ادبی بشمار میرود. در این رویکرد، نشانه ها بعنوان عوامل سازندۀ معنایی گونه های چندبعدی، پویا و سیال هستند که با کنترل فرآیند گفتمانی در شکلگیری فکر و ایدۀ اثر در بافتارهای مختلف از جمله بافتار عاطفی و فکری، هویت مییابند. کلیله و دمنه مشتمل بر مجموعه ای از معانی است که در بستری از حکایات قهرمانانی از جنس حیوانات با نقش و صفات انسانی، بدلیل برخورداری از ظرایف و دقایق معنایی والا، بستری بسیار مناسب برای مطالعات نشانه معناشناسی بحساب میآید. این پژوهش در پی آن است که به این پرسش پاسخ دهد که چگونه نشانه های موجود در گفتمان، در داستان شیر و گاو از کلیله و دمنۀ نصرالله منشی سبب ایجاد حس رقابت میان شخصیتهای اصلی داستان یعنی «دمنه» و «شنزبه» شده است و تقابل خرد و بیعقلی و فریب و صداقت چگونه بعنوان نشانه -معناهای اصلی، بر سبک فکری و گفتمان ایدئولوژیک داستان تاثیر گذاشته است.
روش مطالعه: این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و بر مبنای داده های کتابخانه ای انجام شده است.
یافته ها: آنچه در این گفتمان اهمیت ویژه ای دارد، نوع حضور شوشگران آن (دمنه، شیر و کلیله) در گفتمان داستان است که با بتصویر کشیدن رخدادها و حوادث مختلف از آرزوی دمنه برای ارتقاء یافتن در دربار شیر تا توطئۀ او علیه شنزبه و گرفتار شدن وی به عقوبت کارش نزد شیر، روند مختلف گفتمان عاطفی داستان را تشکیل میدهد.
نتیجه گیری: رخداد حادثۀ ارزش و احترام شنزبه نزد سلطان (شیر) گرچه در ابتدا به میل و خواستۀ دمنه بود، اما سبب ایجاد تغییر در نوع احساس وی و تحت تاثیر قرار دادن ایدئولوژی او گردید، کارکرد ارزشی گفتمان را در این داستان بشدت تغییر داد.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: Due to the emergence of new perspectives and their entry into the field of study of literary scholars, especially in recent decades, the need to pay attention to literary works in different ways seems very necessary and semantic sign is one of these approaches. Discourse semantics is a new approach in the field of literary criticism. In this approach, signs are the semantic constituents of multidimensional, dynamic and fluid types that are identified by controlling the discourse process in the formation of thought and the idea of effect in various contexts, including emotional and intellectual contexts. Kelileh and Demneh contains a set of meanings that in the context of the stories of heroic animals with human roles and attributes, due to its subtle nuances and semantic moments, is a very suitable context for the study of semantic signs. This study seeks to answer the question of how the signs in the discourse, in the story of the lion and the cow from Nasrallah Munshi, caused a sense of competition between the main characters of the story, namely "Demneh" and "Shenzabeh", and the contrast. How wisdom, irrationality, deception and honesty, as the main signs-meanings, have influenced the intellectual style and ideological discourse of the story.
METHODOLOGY: This research is a descriptive-analytical method based on library data.
FINDINGS: What is especially important in this discourse is the presence of its luminaries (Demneh, Shir and Kelileh) in the discourse of the story, which depicts various events from Demneh's desire to be promoted to the lion court to his conspiracy against Shenzabeh and being caught. As a punishment for his work with the lion, he forms a different process of the story's emotional discourse.
CONCLUSION: The incident of Shanzabeh's value and respect with Sultan (Shir), although at first it was Demneh's wish, but caused a change in his feelings and influenced his ideology. The value function of discourse in this story Changed.
خلاصه ماشینی:
بررسي سبک فکري و عاطفي شخصيتهاي داستان شير و گاو در کليله و دمنۀ نصرالله منشي از ديدگاه نشانه معناشناسي گفتماني * ناديا وارميلي، فروغ کاظمي گروه زبانشناسي، واحد تهران مرکزي، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران ، ايران .
بررسي سبک فکري و عاطفي داستان شير و گاو در اثر کليله و دمنه نوشتۀ نصرالله منشي از منظر نشانه معناشناسي گفتماني موردنظر است که با تحليل پيکره انجام ميشود و بدين منظور چاپ بيست و يکم اين اثر در سال ١٣٨١، توسط محقق مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است .
Vasques به اندک بودن پژوهشهاي مربوط به اين موضوع بويژه در زمينۀ سبک شناسي متون کلاسيک ادبيات فارسي، در پژوهش حاضر، سبک شناسي نشانه -معنايي در باب شير و گاو کليله و دمنۀ نصرالله منشي با توجه به سه کنش کارکردي اصلي و فرعي رولان بارت ١ مورد بررسي قرار گرفته است .
در پژوهش پيش رو و با توجه به قابليتهاي نظري رويکرد سبک شناسي نشانه معناشناسي در تحليل متن ادبي، تاکنون پژوهشي پيرامون متون کلاسيک ادب فارسي از جمله کليله و دمنه صورت نگرفته است ؛ لذا پيکرة موردمطالعه در اين جستار قادر است نوآوري پژوهش حاضر را در سطح مطالعات توصيفي-تحليلي نشان دهد.
نتيجه گيري در اين پژوهش مراحل مختلف فرآيند سبک عاطفي در گفتمان نشانه معناشناسي داستان شير و گاو بررسي گرديد.