چکیده:
برنامهریزان آموزشی همواره به دنبال بازنگری محتوای برنامههای درسی هستند. برنامۀ درسی «آموزش زبان عربی» سال 1395، توسط دانشگاه فرهنگیان بازنگری و جایگزین برنامۀ درسی «دبیری زبان و ادبیات عربی» گردید. نظر به تأثیری که برنامۀ درسی برارتقای سطح دانش، مهارت ونگرش دانشجومعلمان دارد، بررسی آن ضروری است؛ از اینرو پژوهش حاضر به دنبال آن است که به آسیبشناسی برنامۀ درسی این رشته بپردازد. اطلاعات پژوهش با مطالعات اسنادی و با بهرهگیری از روش کمی و توصیفی و با استفاده از ابزار پرسشنامه محققساخته در جامعۀ آماری متشکل از استادان دانشگاه فرهنگیان استان تهران، به صورت هدفمند و کلشمار حاصل شد. نتایج نشان میدهد که مهمترین تغییرات کمی، کاهش سهم واحدهای تخصصی از 93 واحد به 54 واحد و افزایش سهم دروس تربیتی بوده است. کاهش چشمگیر واحدهای متون و تاریخ از 46 واحد به 8 واحد، و کاهش واحد مهارتهای زبانی از 36 واحد به 20 واحد از جمله نقاط ضعف کمی برنامه جدید است. افزایش واحدهای کارورزی از 4 واحد در دو ترم به 8 واحد در چهار ترم و تعریف دروس موضوعی- تربیتی و کارنمای معلمی، از جمله نقاط قوت این برنامه ارزیابی میشود.
Curriculum planners are always looking to revise curriculum content. The "Arabic language teaching" curriculum in 2016 was revised by Farhangian University and replaced the "Arabic language and literature secretary" curriculum. Considering the effect that the curriculum has on improving the level of knowledge, skills and attitudes of students, it is necessary to be scrutinized. Therefore, the present study seeks to address the pathology of the curriculum in this field. The research information was obtained through documentary studies and by using quantitative and descriptive methods and using the researcher-made questionnaire in a statistical population consisting of professors of Farhangian University of Tehran, in a purposeful and comprehensive manner. The results show that the most important quantitative changes have been the reduction of the share of specialized units from 93 units to 54 units and the increase of the share of educational courses. A significant reduction in the units of texts and history from 46 units to 8 units, and the reduction of language skills units from 36 units to 20 units are among the new weaknesses of the new program. Increasing the internship units from 4 units in two semesters to 8 units in four semesters and defining thematic-educational courses and teacher work experience are among the strengths of this program.
خلاصه ماشینی:
جامعۀ آماری پژوهش {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} تعداد استادان تخصصی رشتۀ آموزش زبان عربی موردنظر در این پژوهش در استان تهران در سال تحصیلی 1399-1400 پانزده نفر و بهصورت کلشمار و باتوجهبه تدریس در سرفصل قدیم و جدید انتخاب شدند.
رجایی (1398) به بررسی نقاط قوت و ضعف برنامۀ درسی جدید رشتۀ آموزش زیستشناسی دانشگاه فرهنگیان پرداخت و به این نتیجه رسید که واحدهای تخصصی زیست کاهش چشمگیری داشته و واحدهای کارورزی و دروس تخصصی تربیتی در برنامه اضافه شده است.
مقایسۀ درصد و تعداد واحدهای برنامۀ درسی جدید و قبلی رشتۀ آموزش زبان عربی بهتفکیک نوع درس {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} باتوجهبه مطالب بالا، میتوان گفت که دروس عمومی از هجده به 27 واحد افزایش یافته و سهم آنها در کل برنامۀ درسی از 6/14 به 18 درصد افزایش یافته است.
استادان باتوجهبه سؤال 10 و 13 پرسشنامه بر این باورند که در برنامۀ درسی رشتۀ «آموزش زبان عربی» دروس متون و تاریخ ادبیات موردکملطفی قرار گرفتهاند و 60 درصد آنان واحدهای متون و تاریخ ادبیات را ضعیف و کمرنگ ارزیابی کردند و معتقدند که از آنجاکه سیاست کلی آموزشوپرورش در زمینۀ آموزش زبان عربی در مدارس در سالهای اخیر تغییر کرده و رویکرد از قاعدهمحوری بهسمت متنخوانی و ترجمهمحوری گرایش پیدا کرده است، حذف دروس تاریخی و متون نظم و نثر در دانشگاه فرهنگیان با این سیاست در تناقض است.
برنامۀ جدید رشتۀ آموزش زبان عربی از حیث افزایش واحدهای موضوعی تربیتی (PCK) و کاربردیترشدن علوم تربیتی برای دانشجومعلمان این رشته تغییرات قابلملاحظهای داشته است.