چکیده:
فعالیتهای تولیدی کوچک غیر کشاورزی روستایی یکی از استراتژیهای متنوعسازی اقتصاد روستایی با هدف تحقق توسعه پایدار روستایی است. یکی از استراتژیهای اصلی دولت جهت کاهش وابستگی معیشت روستاها به بخش کشاورزی و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه، توسعه فعالیتهای تولیدی کوچک غیر کشاورزی بوده است؛ اما در اجرای آن در روستاهایی که کشاورزی بهصورت گسترده همانند دشت نازلو انجام میشود، موفقیت چندانی به دست نیاورده است. این تحقیق در چارچوب تئوری روابط قدرت، روششناختی کنشگر شبکه و با مصاحبههای عمیق انجام شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که 1) حمایتهای مالی، قانونی، بیمهای، تشکیلاتی و ...، دولت از مشاغل کافی نبوده است؛ 2) تلقی دولت از مشاغل کوچک روستایی بهواسطه بخشودگی مالیاتی، اعطای یارانهها، ارائه تسهیلات کمبهره، ارائه آموزشهای رایگان و ...، تحمیل هزینه به دولت میباشد؛ 3) تضاد منافع مابین فعالین مشاغل کوچک غیر کشاورزی با صنایع بزرگ شهری مشهود میباشد و 4) اعمال محدودیتهای فروش بر محصولات تولیدی مشاغل کوچک غیر کشاورزی با تولید گفتمانهایی چون غیربهداشتی بودن و غیراستاندارد بودن محصولات تولیدی صورت میگیرد؛ و در نهایت، 5) روابط نابرابر قدرت میان ذینفعان، موجب شکاف توسعه شهر و روستا شده است.
خلاصه ماشینی:
تنوع معيشت علاوه بر منافع اقتصادي ، دسترسي خانوارهاي روستايي را به شبکه هاي اقتصادي و اجتماعي تسهيل مي کند ( Gautam ٢٠١٦ ,Andersen &) و منجر به گسترش شبکه روابط بين توليدکنندگان ، مصرف کنندگان و زنجيره هاي تأمين و مصرف مي شود که روستائيان به دليل شرايط خاص نظير دامنه تنگ نقش آفريني اقتصاد روستايي در اقتصاد ملي و جهاني ، ضعف درآمدي آن براي دولت (٢٠٠٦ ,Tipple) انزواي جغرافياي و تک محصولي بودن روستاها و اتکاي زياد به بخش کشاورزي آن هم به صورت سنتي ، از آن بي بهره اند.
اول دولت جهت تأمين مواد غذايي، برنامه هاي ويژه خود را دارد؛ يعني واردات ، کاهش قيمت محصولات کشاورزي از طريق سياست هاي خاص نظير قيمت گذاري و افزايش توليد محصولات استراتژيک در سبد غذايي است که با اصول تنوع سازي و آزادي انتخاب در تقابل است دوم ؛ تنوع کشت و کشاورزي دسترسي به منافع اقتصادي و اجتماعي )1 Barrett )2 Khan & Morrissey )3 Balense & Debebe 5 / 23 خانوارهاي روستايي را در چارچوب اقتصاد سياسي امروزي تضمين نمي کند.
اصناف و تعاوني ها نيز به عنوان رابط دولت و توليدکننده ، روستائيان به عنوان توليدکننده و ذينفعان اصلي فعاليت ، شهرنشينان به عنوان مصرف کننده محصولات توليد شده ، صنايع شهري با توليد همسان در منطقه مانند اروم آدا، پاکديس ، ساسان شهد، خشکبار ايل سور، خوش ديس و نوشين شهد و ديگر صنايع غذايي بيش از ٤ ميليون تن مواد غذايي توليد مي کنند که بازار محلي تنها ٣٠ درصد آن را مصرف مي کند؛ (سازمان جهاد کشاورزي استان ، ١٣٩٩) براي مثال ، واحد توليدي خشکبار مهاباد ٧ تن در روز ميوه خشک توليد مي کند، به عنوان رقيب فعاليت هاي توليدي کوچک روستايي، عناصر مرتبط در شبکه توليدات کوچک روستايي هستند.