چکیده:
هنر تعاملی شاخهای از هنر جدید است که اساس آن بر تعامل مخاطب با اثر هنری، هنرمند و نیز
دیگر مخاطبان است. در این ژانر هنری مخاطب از حالت انفعالی خارج شده، در فرایند خلق اثر هنری
بنا به اندیشه و سلیقة خود، نقش آفرینی میکند. بنابراین اثر هنری در هنر تعاملی ترکیبی از صداها و
اندیشههای مخاطبان است که با سهیم شدن در تجربهای مشترک و در چارچوب طرح ریزی شدة آن با
یکدیگر به تعامل و گفت وگو میپردازند. این ویژگیها در هنر تعاملی قابل انطباق با اندیشه های
میخائیل باختین است که به اهمیت مخاطب و مشارکت او در تولید اثر اشاره دارند. هدف این
پژوهش ارزیابی ویژگیهای هنر تعاملی و جایگاه مخاطب در آن، مطابق با اندیشههای باختین است.
این پژوهش در جستجوی پاسخ این پرسشها است: رابطة هنر تعاملی با اندیشههای باختین چگونه
است؟ براساس این رابطه، نقش و جایگاه مخاطب در ایجاد اثر هنری تعاملی چگونه تبیین میشود؟
این پژوهش با هدف بنیادی و روش تحلیلی تطبیقی انجام شده و تجزیه و تحلیل دادهها نیز به -
صورت کیفی صورت گرفته است. در بیان نتایج آن میتوان گفت مشارکت و حضور مخاطب در هنر
تعاملی، تنها یک رویداد ذهنی نیست، بلکه بخشی جدایی ناپذیر از فرایند آفرینش هنری است که بر
خروجی آن نیز تاثیر میگذارد و اثر هنری تعاملی، بنا به مشارکت و تعامل مخاطبان و دریافت کنندگان
آن با اثر، هنرمند و دیگر مخاطبان واجد ویژگیهای دیگربودگی، چندصدایی و
گفت وگومندی است.
Interactive art is a branch of modern art based on the audience's interaction with the work of art, the artist and other audiences. In this artistic genre, the audience gets out of passivity and plays a role in the process of creating a work of art according to their thoughts and tastes. Thus, interactive art is a combination of the voices and thoughts of the audiences, who interact and talk with each other by sharing common experiences and within its planned framework. These features in interactive art are compatible with the ideas of Mikhail Bakhtin, which point to the importance of the audience and their participation in the production of the work. The purpose of this study is to evaluate the characteristics of interactive art and the position of the audience in it, in accordance with Bakhtin ideas.
This study seeks to answer these questions: What is the relationship between interactive art and Bakhtin ideas? Based on this relationship, how is the role and position of the audience in creating interactive artwork explained? This research has a fundamental purpose and analytical-comparative method, and data analysis is qualitative. In expressing the results, it can be said that the participation and presence of the audience in interactive art is not just a mental event, but it is an integral part of the process of creating art, which also affects its output and an interactive work of art, depending on the participation and interaction of the audience and its recipients with the work, the artist and other audiences, has the characteristics of otherness, polyphony and dialogue.
خلاصه ماشینی:
در بيان نتايج آن ميتوان گفت مشارکت و حضور مخاطب در هنر تعاملي، تنها يک رويداد ذهني نيست ، بلکه بخشي جداييناپذير از فرايند آفرينش هنري است که بر خروجي آن نيز تأثير مي گذارد و اثر هنري تعاملي، بنا به مشارکت و تعامل مخاطبان و دريافت کنندگان آن با اثر، هنرمند و ديگر مخاطبان واجد ويژگيهاي ديگربودگي ٣، چندصدايي ٤ و گفت وگومندي 5 است .
در پژوهش پيش رو اما با هدف تبيين و تأکيد بر نقش و جايگاه مخاطب در شکل گيري اثر هنري تعاملي، آن را واجد ويژگيهاي ديگري (ديگربودگي)، چندصدايي (پليفوني) و گفت وگومندي (ديالوژيسم ) دانسته و با استناد به اين انديشه هاي ميخائيل باختين که زمينه ساز شکل گيري رويکردها، پارادايم ها و بسياري از دگرگونيها در نقد و آفرينش هنري قرن بيستم و پس از آن گرديد، به مطالعه و ارزيابي هنر تعاملي ميپردازد که هم زمان با فراگيري انديشه هاي باختين پديدار گشت .
بديهي است که ايجاد گفت وگومندي و مکالمه تنها در يک بستر اجتماعي امکان پذير است ، آنچنان که يک اثر هنري تعاملي نيز به واسطۀ تعامل و مشارکت پديدآورنده و دريافت کنندگان آن واجد اين ويژگي است ، به گونه اي که تعامل هريک از آنان همچون گفتار، حاصل ارتباط متقابل ميان پديدآورنده و مخاطب يا يک مخاطب با ديگر مخاطبان است که در هر دو حالت ، تعامل او خطاب به کسي ادا شده ، حتي اگر شخص خطاب شونده حضور فيزيکي نداشته باشد و به عنوان مخاطب غايب در نظر گرفته شود، همچنين تعامل گر خود موجودي اجتماعي است .