چکیده:
مخاطرات طبیعی با انواع گوناگون و گسترهی نفوذشان، همواره خطری جدی برای شهرها و مناطق پیرامون آنها بودهاند. لذا مدیریت بحران، یکی از مهمترین فاکتورهایی است که در کاهش میزان خسارتها و تلفات انسانی در زمان بروز بلایای طبیعی تأثیر فراوانی دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تحلیل راهکارهای کاهش مخاطرات طبیعی در سازمانهای مرتبط با مدیریت بحران (مورد مطالعه: مناطق پیراشهری قوچان) میباشد. روش تحقیق این پژوهش، تحلیلی است. جمعآوری دادهها نیز به دو روش اسنادی و میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) صورت گرفته است. در این پژوهش، ۲۰ نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع، در ۱۱ سازمان مورد بررسی، به عنوان جامعه آماری مورد پرسش و مصاحبه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار LISREL و مدل Fuzzy VIKOR انجام گرفته است. نتایج نرم افزار LISREL نشان داد، تمامی نشانگرهای انتخابی (عوامل اجتماعی، عوامل زیرساختی و نهادی، عوامل آموزشی و اطلاعاتی، عوامل دانش و آگاهی، عوامل حمایتی و مالی)، دارای مقدار t بیشتر از ۶۰/۲ هستند و در سطح ۹۹ درصد معنیدار میباشند. این نتایج نشان میدهد که نشانگرهای انتخابی محقق برای اندازهگیری این مفهوم، هر یک دارای اهمیت میباشد و بخش مهمی از این عامل را اندازهگیری میکنند. نتایج مدل ویکور فازی نشان داد، در بین سازمانهای مرتبط با مدیریت بحران در استفاده از راهکارهای مؤثر در کاهش مخاطرات طبیعی، فرمانداری با Q به دست آمده (1) و راه و شهرسازی با Q به دست آمده ۰۵۶/۰، بالاترین و پایینترین رتبهها را به خود اختصاص دادهاند.
Natural hazards, with their various types and extent of influence, have always been a serious threat to cities and their Peripheral areas. Therefore, crisis management, is one of the most important factors in reducing the amount of damage and loss of life, in times of natural disasters have great influence. In this regard, the purpose of this study is to Analysis of Natural Hazard Reduction Strategies in Organizations Related to Crisis Management (Case Stady: Quchan Peripheral Areas). The research method of this research is analytical. Data collection was done by two methods: documentary and field (interview and questionnaire). In this study, 20 experts and related specialists in 11 organizations were interviewed as a statistical population. Data analysis was performed using LISREL software and VIKOR Fuzzy model. The results of LISREL software showed that all selected indicators (social factors, infrastructural and institutional factors, educational and information factors, knowledge and awareness factors, supportive and financial factors), they have a value of t greater than 2.60 and are significant at the 99% level. These results show that the indicators selected by the researcher to measure this concept are each important and they measure an important part of this factor. The results of the fuzzy VIKOR model showed that among the organizations related to crisis management in using effective strategies to reduce natural hazards, Governor’s office with Q obtained (1) and road and urban development with Q obtained 0.056, have the highest and lowest ranks.
خلاصه ماشینی:
راهکارهاي کاهش مخاطرات طبيعي در سازمان هاي مرتبط با مديريت بحران مورد: سکونتگاه هاي پيراشهر قوچان دريافت مقاله : ١٣٩٩/٠٨/٠٩ پذيرش نهايي: ١٣٩٩/١٠/٢٥ صفحات :٥٠-٣٣ کوروش علي نژاد امامقلي ؛ دانشجوي دکتري جغرافيا و برنامه ريزي شهري ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامي ، مشهد، ايران .
مديريت بحران فرايند برنامه ريزي و اقدامات مقامات دولتي و دستگاه هاي اجرايي دولتي و عمومي است که با مشاهده ، تجزيه وتحليل بحران ها، به صورت يکپارچه ، جامع و هماهنگ با استفاده از ابزارهاي موجود تلاش مي کند از بحران ها پيشگيري نمايد يا در صورت وقوع آن ها در جهت کاهش آثار، ايجاد آمادگي لازم مقابله امدادرساني سريع و بهبود اوضاع تا رسيدن به وضعيت عادي و بازسازي تلاش کنند (حسيني ، ١٣٩٦: ١).
دانشور و همکاران (١٣٩٦)، در پژوهشي به بررسي و يکپارچه سازي برنامه ريزي شهري در برابر زلزله با رويکرد مديريت بحران در 1 - Bruce Hagman 3- Blistanova et al 1- Fenera, and Cevikb 2- Xiao-Chen et al 3- Cartiera andTaylorb کلان شهرها مشهد پرداخته اند.
در اين پژوهش با توجه به اينکه يکي از اهداف ، اولويت بندي سازمان هاي مرتبط با مديريت بحران در استفاده از راهکارهاي مؤثر در کاهش مخاطرات طبيعي مي باشد، از مدل ويکور فازي استفاده شده است .
در اين قسمت از پژوهش براي حل مشکلات ناشي از عدم مديريت و عدم يکپارچگي بين سازماني در زمان بحران ، لازم دانسته شده به رتبه بندي سازمان هاي مرتبط با مخاطرات طبيعي بر اساس راهکارهاي تدوين شده پرداخته شود.