چکیده:
در رابطه با شناخت شخصیت انسانها، از دیرباز تاریخ فرهنگ بشری، یکی از سئوالات مهم، تفاوت میان شخصیت انسان سالم و ناسالم بوده است؛ و در این میان، به ویژگیها، اختصاصات، اشتراکات و تفاوتهای اساسی میان انسانهای سالم و ناسالم اشاره شده است. به جهت اینکه ما انسانها، اجتماعی هستیم و به هر تقدیر روابط پیچیده متقابلی میان انسانها در جوامع وجود دارد؛ بنابراین شناخت موّلفههای انسان سالم و ناسالم برای برخورداری از یک جامعه سالم، دارای اهمیت و ضرورت میباشد. جرج کلی، یکی از روانشناسان صاحب نظریه در باره انسانهای سالم و ناسالم است. جرج کلی قبل از اینکه کتاب روانشناسی سازههای شخصی را در سال 1955 منتشر کند، بیش از 20 سال مشغول رواندرمانی بود؛ و به این مناسبت با انواع انسانهای سالم و ناسالم به عنوان یک روان درمانگر، مواجه بوده است. جرج کلی، تفاوت انسان سالم با ناسالم را در وجه سازوارههای شناختی آنها معرفی مینماید؛ و از این بابت نظریه شخصیت وی جزء نظریههای انسانگرا محسوب میگردد. هرچند که نظریه وی را همچنین میتوان جزء نظریههای شناختی نیز منظور کرد. واژه قرآنی شاکلته، در واقع معادل واژه شخصیت در روانشناسی معاصر است. در این میان، شاخصه انسان سالم از ناسالم از دید قرآن (منبع اصلی متون اسلامی)، عبارتند از اینکه: «با هدایت مستقیم الهی میتواند راه را بیابد: انا هدیناه السبیل (سوره انسان آیه 3»؛ و یا «اصول خوبی و بدی را تشخیص دهد: قد الهمها فجورها و تقویها» (سوره الشمس آیه 8)؛ و یا «دستورات الهی را چراغ راه خویش قرار میدهند و از هوای نفس و فرمانهای ویرانگر نفس سرباز میزنند: اواما من خاف مقام و ربّه و نهی النفس عن الهوی، فانّ الجنّه هی الاّوی» (سوره نازعات، آیه 40 و 41). در نگاه مولانا به انسان سالم و تفکیک آن از انسان ناسالم، توجه وی به مقوله صلح و آشتی است. صلح و آشتی در مثنوی معنوی مولانا، از سازگاری و تناسب میان اضداد و عالم آغاز میشود؛ و تا وحدت ادیان و صلح و آشتی میان تمامی ابناء بشر پیش میرود. نتیجهگیری نهایی اینکه، در همه فرهنگهای بشری، در عین تفاوت و تنوع تاریخی، جغرافیایی و پارادایمهای عصری، بر نکات مشترکی از ویژگیهای انسان سالم، شامل: (فرزانگی، راستی، درستی، انسان دوستی، پرهیز از خشم، گرایش به عدالت، پرهیز از ظلم،، صلح دوستی و...) و در رابطه با انسان ناسالم، به مواردی همچون (خشم، جهل، ظلم، تکبّر، و... و از این نوع شرارتها و رذالتها) اشاره شده است
خلاصه ماشینی:
جرج کلي قبل از اينکه کتاب روانشناسي سازه هاي شخصي را در سال ١٩٥٥ منتشر کند، بيش از ٢٠ سال مشغول رواندرماني بود؛ و به اين مناسبت با انواع انسان هاي سالم و ناسالم به عنوان يک روان درمانگر، مواجه بوده است .
در اين ميان ، شاخصه انسان سالم از ناسالم از ديد قرآن (منبع اصلي متون اسلامي)، عبارتند از اينکه : «با هدايت مستقيم الهي ميتواند راه را بيابد: انا هديناه السبيل (سوره انسان آيه ٣»؛ و يا «اصول خوبي و بدي را تشخيص دهد : قد الهمها فجورها و تقويها» (سوره الشمس آيه ٨)؛ و يا «دستورات الهي را چراغ راه خويش قرار ميدهند و از هواي نفس و فرمان هاي ويرانگر نفس سرباز ميزنند: اواما من خاف مقام و ربه و نهي النفس عن الهوي ، فان الجنه هي الاوي » (سوره نازعات ، آيه ٤٠ و ٤١).
انسان سالم و ناسالم در نظريه شخصيت جورج کلي : جرج کلي قبل از اينکه کتاب روانشناسي سازه هاي شخصي را در سال ١٩٥٥ منتشر کند، بيش از ٢٠ سال مشغول رواندرماني بود؛ و به اين مناسبت با انواع انسان هاي سالم و ناسالم به عنوان يک روان درمانگر، مواجه بوده است .
در نظر جرج کلي، انسان ناسالم به جهت عدم برخورداري از سلامت رواني، همچون ديگران ، از سيستم سازه پيچيده اي برخوردار ميباشند؛ اما در اين ميان آنچه که در مورد آنها متفاوت است اينکه : «آنها يا خيلي نفوذناپذير هستند، يا بسيار انعطاف پذيرند.