چکیده:
ازبین تمامیسازمانهایی که نقش کلیدی دراجتماعی کردن افراد دارند، مدرسه اولین جایگاه رسمیتجربه اجتماعی کودکان است و دراین زمینه نقش تعیینکننده دارد. اجتماعی شدن فرایندی است که در آن هنجارها، مهارتها، انگیزهها، نگرشها و رفتارهای فرد شکل میگیرد تا ایفای نقش کنونی یا آتی او در جامعه مناسب و مطلوب شناخته شود. مهارتهای اجتماعی، مجموعه توانمندیهایی است که موجب موفقیت در زندگی اجتماعی فرد میشود. هر فرد برای زندگی موفق در یک جامعه، علاوه بر مهارتهای فردی به مهارتهای دیگری نیاز داردکه از آن به نام مهارتهای اجتماعی یاد میکنند. مهارت اجتماعی به مجموعه رفتارهای فراگرفته قابل قبولی گفته میشود که فرد را قادر میسازد با دیگران رابطه موثر داشته و از عکسالعملهای نامعقول اجتماعی خودداری کند. فقدان مهارتهای اجتماعی موجب چالشهای اخلاقی برای افراد میشود. رشد اخلاقی حاصل تعامل بین طبیعت و تربیت است. اخلاق درنتیجه تعامل عواملی مانند نظرات والدین، روشهای انضباطی و همچنین انتخابها و اختیارات خود کودکان شکل میگیرد. کودک از تجارب اولیه خود برای تشخیص درست از غلط بهره میگیرد. درعین حال هنگامیکه نیاز به تربیت و پرورش دارند، والدین بهطور متعادل نیازهایشان را برآورده میسازند، بدین ترتیب یادمیگیرند در زندگی مقررات را بپذیرند و یاسها را تحمل کنند. از سویی دیگر هوش اخلاقی کودک، ظرفیت و توانایی درک مسائل خوب از مسائل بد است. از دیدگاه هوش عملی، این ظرفیتها در یک فرایند آموزشی به ارزشها و اخلاقیات تبدیل میشوند. هوش اخلاقی شامل گسترهی فراشناختی یا فراعملی است که واکنش شناختها، نگرشها و فعالیتهای اخلاقی را فقط در چارچوب سیستمهای ارزشی فردی امکان پذیر میسازد. هوش اخلاقی قادر است مسوولیت انتخابها و فعالیتها را از نظر اخلاقی برعهده گیرد. محققی هوش اخلاقی را وابسته به هفت ارزش عمده میداند: همدلی، وجدان، خودکنترلی، احترام، مهربانی، تحمل و انصاف. سه اصل اول-همدلی، وجدان و خودکنترلی هسته اخلاقی هوش اخلاقی را نشان میدهند.