چکیده:
زمینه و هدف
همسانیهای فراوانی میان فرهنگ عامه امروزی و آیینهای کهن ایرانی دیده میشود. از آنجا که بنمایههای اساطیری و حماسی از فرهنگ عامه برخاستهاند، در میان آنها پایدار میمانند. تاکنون نیز یکسانیهای فراوانی میان مضامین شاهنامه فردوسی و فرهنگ عامه مردم این روزگار دیده میشود. هدف این پژوهش اثبات همسانی میان آیین باستانی ازدواج، در شاهنامه فردوسی، با شکل کنونی آن در فرهنگ عامه اقوام لر و بختیاری است. سطح فکری و معنایی این اشتراکات که از پایههای اساسی سبک شناسی است در این پژوهش مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد.
روش مطالعه
روش بررسی و مطالعه در این پژوهش تحلیلی-توصیفی با بهرهگیری از شیوه کتابخانهای و همچنین جستجوی میدانی و بهره مندی از نظریات صاحب نظران حوزه شاهنامه پژوهی و مصاحبه با آگاهان حوزه فرهنگ عامه است.
یافته ها
با کاوش در شاهنامه میبینیم از مباحث آیینی و کهنی سخن رفته است که امروز نیز در فرهنگ عامه قابل مشاهده است. با بررسی آداب اقوام لر و بختیاری، همسانیهای فراوان میان آیین کهن و شکل کنونی آنها مشاهده میگردد. بسیاری از این آداب، همچنان در میان مردم برگزار میشوند که هم نشان از پویایی آنها در روزگار کنونی دارد و هم گویای پاسداشت مردم از این داشتههای کهن میباشد؛ داشتههایی که متناسب با شرایط زمان به نیازهای فرهنگی هر دوره پاسخ میگویند.
نتیجه گیری
میان آیینهای شاهنامه فردوسی و فرهنگ عامه مردمان لر و بختیاری، همانندیهای فراوانی وجود دارد. این مردم در درازنای روزگار، در آیین خویش از شاهنامه الگو پذیرفته و این یگانگی را حفظ نمودهاند. پژوهش حاضر به اثبات همانندیهای آیینی میان ازدواج در میان این مردمان و شاهنامه فردوسی، از جهت فکری و معنایی میپردازد.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: There are many similarities between modern popular culture and ancient Iranian rituals. Since the mythological and epic elements originated from popular culture, they remain stable among them. Until now, many similarities can be seen between the themes of Ferdowsi's Shahnameh and the popular culture of the people of this time. The purpose of this research is to prove the similarity between the ancient ritual of marriage, in Ferdowsi's Shahnameh, with its current form in the popular culture of Lor and Bakhtiari peoples. The intellectual and semantic level of these commonalities, which is one of the basic foundations of stylistics, is examined and analyzed in this research.
METHODOLOGY: The method of investigation and study in this research is analytical-descriptive using the library method as well as field research and benefiting from the opinions of experts in the field of Shahnameh research and interviews with experts in the field of popular culture.
FINDINGS: By exploring the Shahnameh, we can see that ritual and ancient topics have been discussed, which can still be seen in popular culture today. By examining the customs of the people of Lero Bakhtiari, many similarities between the ancient religion and their current form can be seen. Many of these customs are still held among the people, which both shows their dynamism in the present day and also speaks of people's preservation of these ancient assets, which respond to the cultural needs of each period according to the conditions of the time. In this research, examples of these traditions are examined in marriage rituals.
CONCLUSION: The investigations reveal that there are many similarities between the rituals of Ferdowsi's Shahnameh and the popular culture of Ler and Bakhtiari people. Throughout the ages, these people have adopted the example of Shahnameh in their religion and have preserved this unity. The present study proves the religious similarities between marriage among these people and Ferdowsi's Shahnameh, intellectually and semantically.
خلاصه ماشینی:
يکي دختري نارسيده به جاي کنم چون پرستار پيشت به پاي o (شاهنامه ، دفتر دوم ، ص ٢٢٠) نخواهم من او را به پيمان کنم زبان بيش با تو گروگان کنم که تا او نگردد به بالاي من oنيايد به ديگر کسي راي من o o (همان ، ص ٢٢٢) باور بر اين بوده است که دختر بايد در سن کم به خانۀ همسر برود تا نزد او و خانواده اش آداب و فرهنگ و رسم و راه آنها را بياموزد و با رفتار خانواده تازه تربيت شود که تأثير مهمي در پرورش او و سازگاري براي زندگي آينده داشت که نمونه هايي از اين نوع در فرهنگ باستاني ايران و در شاهنامه وجود دارد و نشان همخواني فرهنگ عامۀ امروزي با پيشينۀ کهن است : فرستادم اکنون جهانبين خويش سوي شاه کسري به آيين خويش بفرموده ام تا بود بنده وار oچو شايد پسِ پردة شهريار o o (شاهنامه ، دفتر هفتم ، ص ٢٧٢) خِرد گيرد از فرّ و فرهنگ اوي بياموزد آيين و آهنگ اوي (همان ، ص ٢٧٣) ازدواج جهت ترک مخاصمه و پرهيز از خونريزي («خون بس » در فرهنگ عامّه ): در فرهنگ عامّه و در ميان مردمان روستايي و عشايري، بدليل شرايط ويژة زندگي، ضرورت کوچ و بهره مندي عمومي از طبيعت ، برخوردها و درگيريها اجتناب ناپذير مينمود.
Ferdowsi's Shahnameh, book six, second edition, corrected by Jalal Khaleghi Mutlaq, with the effort of Mahmoud Omidsalar, New York: Iran Heritage Foundation Publications.