چکیده:
این مقاله در مورد چالشهای احداث نیروگاه در ایران از جمله کمبود بودجه دولتی و انتقال دانش فنی بحث میکند. برای رفع این مسائل، پروژههای نیروگاهی در اختیار بخش خصوصی قرار گرفته است. با این حال، سرمایهگذاری بخش خصوصی راکد شده و منجر به کمبود بالقوه برق در آینده شده است. هدف این مقاله شناسایی چالشهای پیش روی بخش خصوصی و پیشنهاد بستههای سیاستی برای تشویق سرمایهگذاری است. این تحقیق یک تحقیق توصیفی و تحلیلی است که با هدف ارتقای سهم بخش خصوصی در ساخت و توسعه نیروگاههای حرارتی انجام شده است. همچنین از رویکرد مطالعه موردی، مصاحبه با کارشناسان و تحلیل محتوای گزارشها و اسناد موجود استفاده میکند. این مطالعه با توصیه های سیاستی بر اساس چالشها و راه حلهای شناسایی شده به پایان میرسد. تجزیه و تحلیل موضوعی برای پردازش داده ها استفاده میشود و قابلیت اطمینان از طریق فرآیندهای ساختار یافته و بررسی توسط اساتید تضمین میشود. نتایج حاکی از آن است که مهمترین چالشها، ناتوانی شدید وزارت نیرو در پرداخت مطالبات خرید برق تکلیفی نیروگاههای خصوصی، جریان مالی ناکارامد در صنعت برق و افزایش غیررقابتی هزینۀ احداث و بهره برداری از نیروگاه حرارتی بوده و در راستای مقابله با چالشهای مذکور، راهکارهای اصلاح نظام تعرفهگذاری برق در بخش خانگی، اصلاح نظام تعرفهگذاری برق در صنایع پرمصرف (بالای 5 مگاوات) و صادرات محور و ایجاد نظام قیمتگذاری تجهیزات انحصاری و تفکیک ارزی-ریالی قیمت تجهیزات در قرارداد پیشنهاد میشود.
This article discusses the challenges faced in constructing power plants in Iran, such as the lack of government funding and technical knowledge transfer. Power plant projects have been delegated to the private sector to address these issues. However, private sector investments have plateaued, leading to potential electricity shortages in the future. The purpose of this article is to identify the obstacles encountered by the private sector and suggest policy packages to incentivize investment. This descriptive and analytical research aims to promote the contribution of the private sector to developing and building thermal power plants. The study employs a case study approach, interviews with industry experts, and content analysis of existing reports and documents. Policy recommendations are suggested based on the identified challenges and solutions. Thematic analysis is used to process the data, and reliability is guaranteed through structured processes and peer review. The findings reveal that the most significant challenges include the inability of the Ministry of Energy to fulfill the demands of private power plants, inefficient financial flow within the power industry, and non-competitive increases in the cost of establishing and operating thermal power plants. To tackle these challenges, suggested solutions include reforming the electricity tariff system for households, high-consumption (above 5 megawatts) and export-oriented industries, devising an exclusive equipment pricing system, and dissociating equipment prices in contracts.
خلاصه ماشینی:
جدول ٣: چالش هاي ارتقاء سهم بخش خصوصي در حوزه احداث و توسعه نيروگاه هاي حرارتي رديف کد مصاحبه شونده مفهوم مقوله چالش ها در 1 1 انحصار مپنا در توليد تجهيزات و اجراي نيروگاه سطح بازيگران ٢ ١ عدم تفکيک ارزي -ريالي قيمت تجهيزات در قراردادهاي ساخت نيروگاه تأخير در اعطاي وام توسط بانک ها بدليل بررسي اسناد قابل قبول براي 1 3 ساخت نيروگاه رديف کد مصاحبه شونده مفهوم مقوله لزوم طراحي مدل ترکيبي تأمين منابع مالي شامل دولت ، بخش خصوصي چالش هاي ٤ ٢ و ٣ و ٤ و بازار بورس تأمين مالي عقب افتادگي اقساط صندوق توسعه ملي بدليل کمبود نقدينگي در صنعت ٥ ٢ و ٣ و ٤ برق ٦ ٢ و ٣ و ٤ و ٥ و ٦ و ٧ و ٨ عدم توانايي رفع تعهدات مربوط به خريد تضميني برق از جانب دولت لزوم عرضه سهام نيروگاه هاي سودده در بورس متناسب با بدهي به صندوق ٧ ٢ و ٣ و ٤ توسعه ملي ١ و ٢ و ٣ و ٤ و ٥ و٦ و ٧ ٨ و ٨ عدم شفافيت هزينه (قيمت تمام شده ) و عدم اصلاح قيمت تکليفي برق چالش ها در سطح حاکميت ٩ ١ و ٥ و ٦ و ٧ و ٨ عدم آزادسازي نرخ برق مشترکين صنعتي بزرگ و داراي درآمد ارزي ١٠ ١ و ٥ و ٦ و ٧ و ٨ وجود تفکري مبني بر توسعه دولتي 1 11 خصوصي سازي و تجديد ساختار ناقص صنعت برق 1 12 تأخير در روند خصوصيسازي و اصلاح قيمت 1 13 عدم وجود سازوکار اولويت خريد از نيروگاه هاي خصوصي ١٤ ١ ارائه برق يارانه اي با قيمت پايين به صنايع داراي درآمد ارزي از صادرات ١ و ٢ و ٣ و ٤ و ٥ و ٦ و ٧ 15 عدم استفاده از ظرفيت هاي مختلف بازار سرمايه و ٨ عدم تبديل داراييهاي شرکت برق حرارتي به منابع مالي به عنوان سرمايه 1 16 وام گيرنده چالش ها در ١٧ ٥ و ٦ و ٧ و ٨ وجود خريدار انحصاري در بازار برق سطح وزارت ١٨ ٥ و ٦ و ٧ و ٨ افزايش هزينه ترانزيت قراردادهاي دوجانبه نيرو ١٩ ٥ و ٦ و ٧ و ٨ اعمال جريمه هاي متعدد براي نيروگاه ها ٢٠ ٥ و ٦ و ٧ و ٨ سياست وزارت نيرو در تک بازيگر بود در صادرات برق نبود قانون شفاف و مشخص در رابطه با استخراج رمز ارزها توسط ٢١ ٥ و ٦ و ٧ و ٨ نيروگاه ها ٢٢ ٥ و ٦ و ٧ و ٨ ساختار نارکارآمد بازار فروش برق بدليل نبود نهاد مستقل تنظيم گر مطابق جدول ٣ چالش هاي شناسايي شده مربوط به ارتقاء سهم بخش خصوصي در حوزه احداث و توسعه نيروگاه هاي حرارتي در کشور در چهار دسته چالش ها در سطح وزارت نيرو، چالش ها در سطح حاکميت ، چالش هاي تامين مالي و چالش ها در سطح بازيگران تقسيم بندي ميشوند.