چکیده:
سرقت علمی به پدیدهای رایج در پایاننامههای مقطع تحصیلات تکمیلی تبدیل شده است و این امر موجب نگرانی مسئولین آموزشی و پژوهشی گردیده است. جهت جلوگیری از این امر باید ابتدا عوامل تأثیرگذار بر سرقت علمی را شناخت و ابزاری جهت بررسی علل و عوامل آن تدوین کرد. از این رو پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی به منظور ساختار عاملی پرسشنامه سرقت علمی در پایاننامهها از دیدگاه اساتید انجام شد.
روش کار: این مطالعه از نوع کاربردی و به شیوه پیمایشی-تحلیلی است. جامعه آماری 291 نفر از اساتید دانشگاههای ایران بدون در نظر گرفتن نوع دانشگاه به صورت نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامهی محقق ساخته با 34 سوال بر اساس طیف لیکرت دارای 5 گزینه از خیلی کم تا خیلی زیاد و نمرهگذاری از 1 تا 5 بود. تحلیل دادهها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و با استفاده از نرم افزار SPSS 21 انجام شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد، در مجموع 39/68 درصد از واریانس را ده مؤلفه تبیین میکنند. عامل پژوهشی 48/20 درصد، عامل فرهنگی با 73/8 درصد، و عامل آموزشی با 29/7 درصد از کل واریانس را به خود اختصاص داد. دیگر عوامل به ترتیب شامل محیط اجتماعی، محیط اقتصادی، عامل انگیزه، عامل خلاقیت، عامل خودباوری، عامل فناوری اطلاعات و عامل ضعف قوانین میباشند.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش بیانگر آن است که الگوی ده عاملی همسانی قابل قبولی با دادهها دارد و از مطلوبیت مناسبی برای اساتید دانشگاههای ایران برخورداراست. در ضمن ضرایب آلفای کرونباخ حاکی از پایایی نتایج بدست آمده است. بنایراین میتوان از این پرسشنامه به عنوان ابزاری در جهت گردآوری نظرات اساتید در خصوص سرقت علمی استفاده کرد.
Introdoction: Plagiarism in theses has become a prevalent issue in higher education and such an issue has turned to be a matter of concern for educational authorities. To tackle the problem, the very first step is to find out the related influential factors in order to construct a scale so as to investigate the underlying reasons. To this end, the researchers made an attempt to develop a measure with 10 subscales based on an exploratory factor analysis (EFA).
Methods: The present study is an applied research that adopted a survey method. Overall, using the convenience sampling method 291 Iranian university professors from different universities were recruited. The researcher-made survey included 39 items with 5-point Likert scale (from “To a very small extent” to “To a very great extent”). The data were analyzed using EFA in the SPSS software.
Results: The results revealed that 68.39 % of the overall variance is explained by 10 subscales. Further, 20.48 %, 8.733 %, and 7.29 % are explained by research, culture, and education factors. The remaining factors include social environment, economy, motivation, creativity, self-confidence, information technology, and legislation weaknesses.
Conclusion: The findings of the present study revealed that all the 10 obtained factors regarding the professors’ viewpoint on plagiarism are compatible with the data and thus it can be an effective tool to investigate Iranian university professors’ views. Additionally, the obtained Cronbach’s Coefficient Alpha value demonstrated that the scale can be employed to assess professors’ beliefs regarding plagiarism.