چکیده:
رسانه به عنوان عضوی تأثیرگذار در تمامی عرصههای زندگی افراد جامعه نقشی انکار ناپذیر دارد، در این میان سالمندان نیازمند نگاه خاص رسانه هستند. هدف این پژوهش مخاطب پژوهی سالمندان یزدی است. در این پژوهش راستا تلاش شد تا ضمن آشنایی با وضعیت گذران زندگی سالمندان یزدی و آگاهی از انتظارات و توقعات آنان، در خصوص برنامهسازی رسانه ای پیشنهاداتی ارائه شود. جهت جمعآوری دادههای پژوهش از طرح تحقیق کیفی استفاده شد. مشارکتکنندگان 10 نفر از خبرگان و کارشناسان حوزه رسانه و سالمندی بودند که به روش نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. داده ها طی یک دوره 3 ماه با استفاده از ابزار مصاحبه نیمهساختارمند جمعآوری شد. تحلیل دادهها با کمک روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفت . طی تحلیلهای صورت گرفته 100 مفهوم در قالب 21 زیرمقوله و 10 مقوله اصلی که شامل: زندگی نازیسته، اهمیت نیازهای مادی و حمایتی، رسالت صداوسیما در قبال سالمندان، پخش برنامه اثرگذار و مفرح در دوران بحران، استراتژی های خلاقانه و تعاملی ساخت برنامه، زمانبندی مناسب پخش برنامه، برنامه سازی جنسیت محور برای سالمندان، برنامه سازی سن محور برای سالمندان، برنامه سازی برای سالمندان غیربومی، برنامه سازی مشوق سالمندی فعال بود استخراج شد. در راستای حفظ مخاطب به عنوان یکی از اهداف اصلی صدا و سیما، پیشنهاد می شود همزمان با شناسایی گروههـای مختلف سنی و جنسی سالمندان و توجه به ویژگی های هر گروه، ضمن ارزش قائل شدن به خواست مخاطب سالمند و علاقه مندی های او، ذائقه سازی در مخاطب به صورت بسیار تدریجی و غیرمستقیم صورت گیرد.
As an influential member, the media has an undeniable role in all areas of people's lives, among them, the elderly need a special view of the media. In this research, an effort was made to get to know the living conditions of Yazdi elderly people and to know their expectations and expectations, to provide suggestions regarding media programming. A qualitative research design was used to collect research data. The participants were 10 experts in the field of media and the elderly, who were selected by purposeful and theoretical sampling. The data was collected during a period of 3 months using a semi-structured interview tool. Data analysis was done with the help of qualitative content analysis method. During the analysis, 100 concepts in the form of 21sub-categories and 10 main categories, which include: the importance of material and support needs, the mission of radio and television towards the elderly, broadcasting an effective and entertaining program during the crisis , creative and interactive strategies program making, appropriate scheduling of program broadcasting, gender-oriented programming for the elderly, age-oriented programming for the elderly, programming for the non-native elderly, and programming encouraging active aging were extracted. In order to maintain the audience as one of the main goals of radio and television, it is suggested to recognize the different age and gender groups of the elderly and pay attention to the characteristics of each group, while valuing the wishes of the elderly audience and their interests. Building the audience should be very gradual and indirect
خلاصه ماشینی:
٣. ملاحظه هاي نظري براي ايجاد حساسيت بيشتر نظري و اشراف لازم موضوعي درخصوص مخاطب پژوهـي سالمندان ، در اين بخش تلاش ميشود تا رويکردهاي نظري متفاوتي که در ارتباط با رسانه و مخاطب و نيازهاي دوران سالمندي ارائه شده اسـت ، بررسـي شـود و از ايـن طريق زمينه اي براي دستيابي به چهارچوب مفهومي مناسب جهت مشـخص نمـودن حد و مرز مسئله مورد بررسي در راستاي انجام بهتر پژوهش فراهم گردد.
سؤال اصلي پژوهش در خصوص نيازهـاي رسـانه اي مخاطبـان سـالمند يـزد از برنامه هاي صداوسيماي استان بود که با سؤال هاي فرعي زير دنبال شد: نوع نگاه شما به مقوله سالمندي چيست ؟ سـالمندان يــزدي چــه نيازهــايي در حـوزه هــاي مختلــف (اجتمـاعي، فرهنگـي، خانوادگي، مذهبي، اقتصادي و پزشکي و سلامت رواني) دارند؟ سالمندان چگونه ميتوانند اوقات فراغت خود را بگذرانند؟ گذران اوقات سالمندان با توجه به شرايط کنوني شيوع کوويد ١٩، چگونه اسـت ؟ چه پيشنهاداتي براي مديريت بهتر اين دوران ميتوان ارائه کرد؟ نقش رسانه هـا و وسايل ارتباط جمعي در اين زمينه چيست ؟ به نظر شما سالمندان تا چه حد از برنامه هاي صداوسيماي استفاده ميکنند؟ سالمندان چه نوع محتوايي را مناسب بـراي پخـش از صداوسـيماي اسـتاني مـي دانند؟ و براي پرداختن به هر محتوا چه قالبي را ترجيح ميدهند؟ سالمندان چه زماني را مناسب ترين زمان براي پخش برنامه هاي مـرتبط بـا خـود ميدانند؟ آيا لازم است در برنامه سازي رسانه اي سالمندان ، نيازهايشان بر حسـب جنسـيت ، گروه سني (سالمندان جوان و ميانسال و سالخورده )، وضعيت بومي/ مهاجر بـودن در استان و نيز بر حسب شاغل يا بازنشسته بودن متفاوت ديده شود؟ ضبط مصاحبه ها با رضايت کامل مشارکت کنندگان صورت گرفت .