چکیده:
امروزه سیاستمداران و مشاوران آنها به ویژگی طنز که نفوذ بیشتر پیام در ذهن مخاطب است، پی بردهاند
و سعی میکنند از این ابزار فنّبیانی با اهداف گوناگونی بهره ببرند. در ایران علیرغم گرایشی که به طنز و
طنزپردازی وجود دارد هیچگاه پژوهش مدونی در باب بررسی این راهبرد در زبان سیاسی کشور وجود
نداشته است. بنابراین در پژوهش حاضر برآن شدیم تا راهبرد طنز از منظر زبانشناختی در زبان سیاسی
ایران را بررسی کنیم. بدین منظور سخنرانیهای مقامات سیاسی از جمله رئیسجمهور و وزیر امورخارجه
پیشین آقایان روحانی و ظریف و همچنین سخنرانیهای نمایندگان در دوره دهم مجلس شورای اسلامی
مورد بررسی قرار گرفتهاند. برای تحلیل دادهها از نظریه طنز فنبیانی اندرسون ( 2007 ) که برای زبان
سیاسی طراحی شده است، استفاده کردهایم. نتایج پژوهش نشان میدهد که در سخنرانیهای مورد
بررسی، در مورد مجلس شورای اسلامی طنز از جنس فنبّیانی وجود ندارد و بیشتر از جنس عبارات
خندهآور و پاسخهای آنی است که تنها در بخش طنز طبقهبندی میشوند. اما روحانی بیش از دیگران از
طنز در مفهوم فنبّیانی آن استفاده میکند. از میان استراتژیهای فنبّیانی نیز او بیشتر از استراتژی
شخصی بهره میبرد همان دسته از استراتژیهای شخصی که این امکان را میدهند که مخالفانش را
مورد انتقاد قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
نتايج پژوهش نشان مي دهد که در سخنراني هاي مورد بررسي ، در مورد مجلس شوراي اسلامي طنز از جنس فن بياني وجود ندارد و بيشتر از جنس عبارات خنده آور و پاسخ هاي آني است که تنها در بخش طنز طبقه بندي مي شوند.
عليرغم گرايش ايرانيان به طنز و طنزپردازي هيچگاه پژوهش مدوني در باب بررسي اين راهبرد در زبان سياسي کشور وجود نداشته است ، به علاوه به دليل ملاحظات خاص فرهنگي و سياسي ، برنامه هاي طنز انتقادي در تلويزيون ايران يا وجود ندارد و يا اگر معدود برنامه هايي با مضمون طنز وجود داشته باشند، از مقامات بلندپايه سياسي براي شرکت در آنها دعوت نمي شود و سوالات مربوط به سياست در اين برنامه ها پرسيده نمي شوند.
1 Morreall 2 Raskin 3 Suls 4 Hobbes 5 Bergson 6 Blistein 7 Sperber & Wilson 8 Yus آنچه تاکيد برآن مهم است اين نکته است که تمامي اين نظريه هاي گوناگون بيشتر توضيح مي دهند که چه چيزي موجب خنده دار شدن يک گفته مي شود و در مورد خود طنز توضيح کاملي ارائه نمي دهند.
اندرسون معتقد است در تشخيص اينکه چه متني را مورد تحليل قرار دهيم ، بايد استانداردي براي تشخيص تلاش هاي 1 risible 2 rhetorical humor طنزآميز گويندگان وجود داشته باشد.
٤- تحليل داده ها در اينجا با توجه به نظريه طنز اندرسون (٢٠٠٧) در زبان سياسي به ارائه برخي از تحليل هاي انجام گرفته بر داده هاي پژوهش مي پردازيم : نمونه ١: جلسه مجلس شوراي اسلامي (٩ خرداد١٣٩٦) نماينده اي در حال نطق کردن است و نطق خود را چنين آغاز مي کند: بسم الله الرحمن الرحيم ، همسرم را ..