چکیده:
نقش صنعت پتروشیمی در اشتغال زایی، خلق ارزش و ارزآوری موجب شده است که این صنعت، جایگاه ویژه ای در اقتصاد ایران داشته باشد. در دو دهه اخیر، سرمایه گذاری های عمده ای در صنعت پتروشیمی صورت گرفته است و هم اکنون کشور از حیث ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی در جایگاه 2 منطقه بعد از عربستان قرار دارد. کشورمان طرح های عظیمی را برای توسعه ظرفیت صنعت پتروشیمی آغاز کرده است. بااین حال، چالش ها و مشکلات متعددی مانند تحریم های آمریکا علیه اقتصاد ایران، کمبود منابع مالی برای توسعه طرح ها، مسایل مرتبط با تامین خوراک پایدار و قیمت گذاری های غیررقابتی خوراک نیز در این صنعت وجود دارد که عدم مواجهه هوشمندانه با آن ها، توسعه این صنعت راهبردی را در مقایسه با دیگر رقبا ازجمله عربستان با چالش جدی مواجه می سازد. برخی چالش ها مانند تحریم ها منشا بیرونی دارند، اما برای دیگر چالش ها و مشکلات یادشده راهکارهایی مانند استفاده حداکثری از ظرفیت های شرکت های دانش بنیان حوزه پتروشیمی، تمرکز بر احداث واحدهای جدید و توسعه واحدهای کنونی برای سرمایه گذاری در زنجیره پایین دست دارای ارزش افزوده بیشتر، قیمت گذاری مناسب خوراک و یوتیلیتی در راستای حفظ قدرت رقابت با کشورهای منطقه، سرمایه گذاری در میادین گازی برای تامین خوراک پایدار و نیز استفاده از ظرفیت های صندوق توسعه ملی، سیستم بانکی و بازار سرمایه برای رفع تنگناهای مالی شرکت های پتروشیمی پیشنهاد می شود.
خلاصه ماشینی:
این صنعت در اقتصاد کشور جایگاه ویژه و بسیار مهمی دارد و امید است در سالیان آینده نرخ بهرهبرداری از ظرفیت عملیاتی مجتمعهای پتروشیمی موجود و در حال احداث ضمن رعایت تکمیل زنجیره ارزش و توسعه متناسب و تولید محصولات مورد نیاز صنایع نهایی به وضعیت مطلوبی افزایش یابد.
بر اساس آخرین آمارهای شرکت ملی صنایع پتروشیمی، ظرفیت اسمی تولید پتروشیمی در سال 1400، حدود 2/90 میلیون تن بوده که این میزان نسبت به سال 1399، بیش از 7/7 میلیون تن افزایش داشته است.
بر اساس آمارهای شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، در سال 1400 بالغ بر 3/65 میلیون تن محصول در کشور تولید شده که این میزان نسبت به سال 1399، حدود 4 میلیون تن افزایش یافته است.
بررسی آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان میدهد که میزان تولید محصولات پتروشیمی ایران در 4 ماه سال 1401، حدود 03/23 میلیون تن بوده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال 1400، بیش از 9 درصد رشد داشته است.
3- وضعیت بازرگانی محصولات پتروشیمی بر اساس آمارهای شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، در سال 1400 بالغ بر 5/25 میلیون تن محصول پتروشیمی به ارزش 8/14 میلیارد دلار صادر شده است.
ایران از این نظر بعد از عربستان در جایگاه 2 منطقه قرار دارد (ظرفیت تولید محصولات پایه پتروشیمی عربستان حدود 44 میلیون تن در سال 2021 بوده است).