شوشتر - مجله اثر معرفی و نقد

"این رود در شمال شوشتر دو شاخه می‌شود،یک شاخه از شرق‌ بنام دودانگه(مسرقان)2و شاخه دیگر در غرب آن شهر بنام چهاردانگه رو به جنوب جریان می‌یابد و هم رود دزکه‌ از دزفول می‌آید در محل بند قیر(مکان ویرانه‌های‌ شهر باستنانی رستم کواد)3واقع در 34 کیلومتری جنوب‌ شوشتر یعنی محل تلاقی مجدد شعب مذکور پیوسته سه‌ رود یکی می‌شود آنگاه با جریان تند و خروشان با همان‌ نام کارون رو به اهواز جریان خود را پی می‌گیرد4. 81نام بند مذکور همان شادروان شوشتر است که‌ واندنبرگ بدلیل کثرت استعمال نام آن در متون متقدم و متاخر از ذکر آن خودداری کرده است و در همین راستا سید عبد الله شوشتری در"تذکره شوشتر"به کار طاقت‌ فرسا و پرمشقت بنای شادروان بدست اسرای رومی‌ اشاره کرده مینویسد:"مورخان در وصف شادروان‌ شوشتر مبالغه بسیار نموده‌اند،و گفته‌اند که در عالم بنائی‌ از آن محکمتر نیست و مشهور است که چون کارگذاران‌ قیصر شروع بکار و برآورد خرج نمودند دیدند که خزاین‌ قیصر وفا به اتمام آن نمی‌کند و عمله و کارکنان از آن‌ کار پرآزار در زحمت بودند و هر مزدوری که یکروز انجام‌ کار کرده بود دیگر طاقت کار نداشت،و هرچند اجرت را مضاعف مینمودند رغبت نمینمودند. از جمله‌ "جیهانی‌"جغرافی نگار مبرز ایرانی در قرن چهارم هجری‌ ذیل شهرهای خوزستان مینویسد:"اهواز نام آن هرمز شهر است،شهریست بزرگ از جملهء شهرها را در آن ولایت‌ بدان منسوب میکنند عسکر مکرم،تستر(شوشتر)، جندیشاپور،سوس،رامهرمز و سوق و این مواضع که یاد کردیم همه نام شهرهاست جز سوق که شهر آنرا دورق‌ میگویند و معروفست بدورف فرس."