چکیده:
کتاب «روش ها، رویکردها و داده ها در مردم شناسی»، توسط دکتر رحیم فرخ نیا، دانشیار دانشگاه بوعلی سینا، تالیف و در تابستان سال 84 توسط انتشارات دانشگاه بو علی سینا به چاپ رسیده است. این کتاب را می توان در زمره کتابهای مربوط به روشهای تحقیق کیفی محسوب نمود که کوششی است برای معرفی این روشها در علوم اجتماعی و کاربردهای عملی آن در پروژهای تحقیقاتی مردم شناسی. «روش ها، رویکردها و داده ها ...» تلاش می کند، با تاکید بر اهمیت و ضرورت تجربه منحصر به فرد تحقیق میدانی، مخاطب خود را با فنون پیچیده و البته متنوع روش های تحقیق کیفی آشنا سازد. نوشته حاضر، نقد و بررسی کتاب مذکور است.
خلاصه ماشینی:
"نویسنده در ادامه بحث،انسانشناسی را علمی با روش تطبیقی معرفی میکند و مطالعات میدانی در انسانشناسی، معادل مطالعات آزمایشگاهی در نظر میگیرد؛به طوری که انسان شناسان جدید در هنگام مواجهه با یک مساله،برای حل آن در یک یا چند اجتماع در جستوجوی مجموعهای از عوامل ضروری برای آزمون نظریه یا فرضیه هستند و برای انجام این کار از یک سو در کتابخانه به دنبال گزارشهای قبلی به جستجو میپردازد و از سوی دیگر در صورت لزوم،شخصا وارد میدان پژوهش میشود.
البته مردم نگاران معاصر،نگرش انسانی-علمی، التقاطی و کمی-کیفی را به صورت یک روش ترکیبی میدانی انتخاب کردهاند»(همان:55)به این ترتیب،ملاحظه میشود (تصویرتصویر) که نویسنده با حساسیتی که به چالش نظری روش شناختی درباره حذف فاصله میان خود و دیگری(مردمنگار و جامعه مورد مطالعه) نشان میدهد،در واقع به رویکردهایی نزدیک میگردد،که گاها از آن با عنوان نقد پست مدرن از روششناسی مردمنگاری یاد میشود ؛اگرچه در این کتاب صریحا اشارهای به آن نمیشود.
نویسنده،با پذیرش ضمنی این نظر که،انسانشناسی شهری،بنا به ماهیت روش شناختی و موضوعیت فرهنگ محوری آن،رویکرد منحصر به فردی در مواجهه با مسائل شهری دارد؛حوزههای مطالعات شهری این علم را چنین تعریف میکند:«انسانشناسی شهری،عمدتا در دو حوزه وارد عمل می شود:یکی در حوزه مردم نگاری مختلف جهان،که در حقیقت همان دنباله انسانشناسی فرهنگی-اجتماعی است،اما برای حل مسائل گوناگون و پدیدهای خاص در جهان معاصر به کار گرفته شده است.
>جمع بندی و نتیجه گیری به نظر میرسد در نقد و بررسی مجموعه کتابهایی که در حوزه مردمشناسی و به ویژه روشهای تحقیق کیفی به نشر میرسند، باید به نکاتی چند توجه کرد؛اولین مسالهای که در این باره نباید مورد غفلت واقع شود،این است که نشر هر کتابی در این حوزه(خواه تالیف باشد،خواه ترجمه)غنیمتی برای ادبیات پژوهشی این گرایش از علوم اجتماعی محسوب میشود."