چکیده:
این مقاله، حالت های حضور مترجم را در متن روایی ترجمه شده بررسی می کند. ابتدا، به پیشینه بحث اشاره می شود. آنگاه، به نقل از هرمانز که معتقد است متن ترجمه شده از آن صدای دومی است که همیشه در متن ترجمه شده حضور دارد، به سه حالت حضور مترجم به همراه نمونه آثار ترجمه شده، اشاره می شود: حالت (هایی) که در آن جهت گیری متن به سمت خواننده مستتر است؛ حالت (هایی) که زبان خود را بازتاب دهد یا به خود ارجاع دهد؛ حالت (های) بیش تعین پذیری بافت محور. سپس در بررسی این حالت ها، به مباحث پیدایی و ناپیدایی؛ مقاومت و اقلیت سازی ونوتی نیز اشاره شده، شیوه های غرابت سازی / زدایی نیز ذکر می شود. در پایان به دیگر شیوه های حضور مترجم در سطح مسایل زبان محور نیز اشاره می شود.
خلاصه ماشینی:
"اما پرسشی که پیشتر مطرح کردیم،اینجا و دربارهء غرابتسازی نیز مصداق دارد:آیا غرابتسازی نیز مثل غرابتزدایی در فرهنگهای غیر مقتدر نیز حکم میکند؟آیا،برای نمونه،ترجمه رمانی را که مشحون از واژگان،ترکیبها،عناصر و ساختارهای زبان مثلا انگلیسی است،در ایران و برای خوانندگان فارسی،ترجمهای غرابتساز به حساب میآید یا اینکه از نظر هنجارهای پذیرفته شده زبان فارسی،این نوع ترجمه،پذیرفتنی نیست و محکوم به برچسبهایی مثل وفاداری به سبکوسیاق متن مبدأ،تحت اللفظی،غیر سلیس،بیگانه با روح زبان فارسی و غیره است؟ 1-2)شیوههای غرابتسازی و غرابتزدایی الوهان(4002،651)شیوههای غرابتسازی و غرابتزدایی ونوتی را شامل چندین مرحله میداند: الف)مقایسهء زبانی متن مبدأ و مقصد برای ردیابی راهبردهای غرابتسازی و غرابتزدایی ب)مصاحبه با مترجمان دربارهء شیوههای ترجمه و نحوهء برقراری ارتباط با نویسنده ج)مصاحبه با ناشران و ویراستاران برای مشخص شدن اهداف آنان در انتشار ترجمهها د)بررسی میزان ترجمه و فروش کتابها ه)بررسی چگونگی قراردادها و اینکه مترجم در محصول نهایی چقدر سهم دارد؟ و)بررسی حضور صوری و مریی ترجمه؛بستهبندی کتاب؛صفحهآرایی؛قرار گرفتن نام مترجم روی جلد؛حق کپی رایت؛مقدمهء مترجم و غیره ز)تحلیل نقدهای ارایه شده دربارهء ترجمه،نویسنده یا دوره مورد نظر.
آیا ذکری از مترجمان به میان آمده است؟و ناقدان براساس چه ضوابطی ترجمهها را در زبان و فرهنگی معین بررسی میکنند؟ در مجموع،هر اقدامی که مترجم برای طبیعی جلوه دادن متن ترجمه شده در نظر خواننده،انجام دهد(مثل جایگزینی ضرب المثلها یا عناصر فرهنگمحور زبان مبدأ با عبارات معادل در زبان مقصد یا توضیحات فرامتنی از ارایه نقد و نظر،پانوشت،واژهنامه و غیره گرفته تا نوشتن مقدمه و موخره بر کتاب و افزودن پیوستها،اعلام،اسامی و کسان و تصاویر و غیره)،ترجمه را بومی و خود را مریی کرده است."