خلاصه ماشینی:
"متفکران بزرگ تاریخ ما گفته است،به تمامی دربارهی خود آدمیت هم صادق است:«در این مرزوبوم همیشه مردمی هوشمند و آزاده بودهاند که صاحب اندیشهء بلند بودند و به پستی تن در ندادند،از حطام دنیوی دست شستند و روحشان را به اربابان خودسر و نادان و ناپرهیزگار نفروختند».
افزون بر تقدم فضل بنیان نهادن تاریخژنگاری علمی(میرزا فتحعلی آخوند زاده و میرزا آقا خان کرمانی و احمد کسروی و عباس اقبال آشتیانی جایگاه ویژه خود را دارند که در جایی دیگر باید از آن صحبت کرد)در ایران،نگاه آدمیت به تاریخ و سبک کار او در این حوزه(به رغم چون و چراهایی که میتوان مطرح کرد)او را در جایی نشانده است که او را پدر تاریخنگاری علمی و تاریخشناسی ایران خواندهاند.
آدمیت در خصوص نگرش تاریخی خود1،در پیش گفتار شورش بر امتیازنامه رژی میگوید:«از نظرگاه تفکر تاریخی،مفهوم تاریخ بیان وقایع تاریخی است بدانگونه که وقوع یافتهاند یعنی نه کم و نه بیش با همهء زیروبم و سایه و روشن آنها؛شناخت وقایع و حوادث است به طریق تحلیل علل و عوامل آنها یعنی عللی که خصلت فاعلی دارند و عواملی که به درجات تأثیر فعلی داشتهاند یا تعیینکننده بودهاند،و بالاخره تحلیل مجموع واقعیات و علل و عوامل است در تعقل جریان تاریخی.
آدمیت در توضیح وضعیت متفکران مشرق(در زمان برخورد جامعههای کهن مشرق با مدنیت نو مغرب زمین)میگوید:«اگر احوال سیاسی و اجتماعی وقت جامعههای شرقی و کیفیت زمان و مکان را در نظر نگیریم به ارزش مقامشان نمیتوانیم پی ببریم»1این امر در توضیحهای موشکافانه جزء به جزیی که در کلیه تحلیلهای خود(چه دربارهء اشخاص و چه درباره وقایع تاریخی)ارایه کرده است،به آشکارا دیده میشود."