چکیده:
بازی یکی از نیازهای طبیعی کودکان است،که برای آنان فایدههای بسیاری در بردارد.کودکان از دیدگاه کودکانه خود به بازی مینگرند.اما واقعیت این است که بازی در کنار نقاشی،یکی از مهمترین راههای پژوهش در بارهی کودکا است.کودکان هنگام بازی کردن بدون اینکه خود بدانند،درون خویش را آشکار میسازند،به توسعهی مهارتهای مختلف میپردازند،تعارضها و ناکامیهای خود را بازگو میکنند و کوتاه سخن اینکه از رهگذر بازی کردن،رشد میکنند.در حالی که امروزه برای بسیاری از متخصصان رشد کودک آشکار شده که بازی از جملهی عوامل اصلی زندگی کودکان است،چرا بازی کودکان استثنایی نادیده انگاشته شده است؟مقالهی حاضر به دنبال پاسخگویی به این مسأله نگاشته شده و به عنوانی یکی از نخستین گامها در این عرصه،تلاش دارد تا خوانندگان ارجمند را با صاحبنظران و پژوهشگران مربوطه آشنا سازد. بدیهی است که تنها تعدادی از گروههای کودکان استثنایی یعنی کودکان با نارسایی بینایی،با تأخیر در رشد با زبان،با نارسایی شنوایی و با کم توانی ذهنی مورد توجه قرار گرفته و فقط برخی از بازیها بررسی شدهاند. امید است که در این مقاله،اولین سطر از بررسیها و پژوهشهای مربوط به بازی در گروههای مختلف کودکان استثنای را نوشته باشیم.
خلاصه ماشینی:
"آنهایی که ناتوانیهای جسمی را بررسی میکنند،در نخستین وهله متخصصان پزشکی و سرگرمی درمانی7و کار درمانی8هستند و بر استفاده از بازی در درمان جسم تأکید میکنند؛متخصصانی که به اختلالهای ذهنی علاقهمند هستند،به بازی همچون (به تصویر صفحه مراجعه شود) بسیاری از پژوهشگران دریافتهاند که بازی کودکان استثنایی در محیطهای اجتماعی یکپارچه(تلفیقی)بسیار پربارتر،متنوعتر و پیچیدهتر از محیطهای جدا سازی شده است (به تصویر صفحه مراجعه شود)ابزاری برای پربارسازی آموزشی و ذهنی مینگرند: متخصصان اختلالهای هیجانی،روان پزشکان و روان شناسان بالینی،کاربرد بازی در تشخیصهای بالینی و روان درمانی را بررسی کردهاند.
اما این یافتهها چه معنایی دارند؟آیا کودکان که دارای تأخیر در گفتار هستند،بهطور کلی در کارکردهای نمادین نارساییهای اساسی نشان میدهند؟برخی از روان شناسان(کوئین و روبین،1984؛روبین،فاین و روندنبرگ، 1983)استدلال میکنند که پژوهشها در ثابت کردن وجود نارسایی نمادین گسترده در میان کودکانی که دارای تأخیر در گفتار هستند به شکست روبهروه شدهاند؛زیرا در بسیاری از این بررسیها کودکان به راستی به بازی وانمود سازی44پرداختهاند، اما کمتر از کودکانی که بدون تأخیر در گفتار هستند و همچنین تنوع کمتری در اینگونه بازیها از خود نشان دادهاند.
باوجود این،باز هم اثبات نشده است که اینگونه کودکان دارای نارساییهای خاص بازی هستند،به نظر میرسد که تفاوتهای مشاهده شده در کودکان دارای نارسایی شنوایی در مقایسه با کودکان بدون نارسایی شنوایی،بیشتر ناشی از تفاوت عملکرد باشد تا استعداد بالقوهی آنها،کودکان بسته به محیط و انتظارهای فرهنگی،همواره رفتارهایی را که به راستی در توان دارند از خود نشان نمیدهند."